Dogodilo se na današnji dan...

2. april

742. - Rođen je franački kralj Karlo Veliki koji je od dolaska na presto 768. do smrti 814. proširio franačko carstvo od Severnog mora do Italije i od Atlantika do Češke. Krunisan je za cara 800. godine.
1758. - Rođen je Džejms Monro (James Monroe), jedan od najaktivnijih političara u američkoj istoriji. Bio je predsednik SAD od 1817. do 1825. godine. Zajedno sa J.Lj. Adamsom formulisao je Monroovu doktrinu kojom je proklamovana američka izolacionistička politika. Sudelovanjem u dva svetska rata i ulaskom u UN, SAD su napustile Monroovu doktrinu.
1792. - Dolar je ozakonjen kao novčana jedinica SAD.
1805. - Rođen je danski pisac Hans Kristijan Andersen (Christian). Svetsku slavu donele su mu pripovetke za decu, bajke među kojima su najpoznatije "Carevo novo odelo", "Ružno pače", "Snežna kraljica", "Devojčica sa šibicama".
1840. - Rođen je francuski pisac Emil Zola (Emile), predvodnik naturalističkog pokreta u francuskoj književnosti, autor "Tereze Raken", "Žerminala", "Nane". Značajnu ulogu Zola je imao u otkrivanju mahinacija najviših vojnih krugova u "Drajfusovoj aferi". Otvorenim pismom 1898. predsedniku Francuske pod naslovom "Optužujem" u listu "L'oror", doprineo je oslobađanju kapetana Alfreda Drajfusa, lažno optuženog za izdaju i osuđenog na doživotnu robiju.
1860. - U Torinu se sastao prvi italijanski parlament. 1872 - Umro je američki pronalazač i slikar Semjuel F. B. Morze (Samuel Morse), tvorac telegrafa i Morzeove azbuke.
1860. - U Torinu se sastao prvi italijanski parlament. 1872 - Umro je američki pronalazač i slikar Semjuel F. B. Morze (Samuel Morse), tvorac telegrafa i Morzeove azbuke.
1905. - Otvoren je železnički tunel ispod Alpa "Simplon" kojim je Švajcarska povezana sa Italijom.
1917. - Pred Vojnim sudom za oficire srpske vojske u Solunu je počeo sudski proces protiv grupe oficira na čelu sa pukovnikom Dragutinom Dimitrijevićem - Apisom, optuženih za pripremanje prevrata i pokušaj atentata na regenta Aleksandra. Nad Apisom i dvojicom njegovih sledbenika izvršena je smrtna kazna streljanjem 26. juna. Ostali su osuđeni na zatvorske kazne. Vrhovni sud Srbije rehabilitovao je Apisa i njegove sledbenike u obnovljenom procesu 2. juna 1953.
1917. - Američki Kongres objavio je rat carskoj Nemačkoj.
1940. - Nemačka vojska okupirala je Dansku i napala Norvešku.
1944. - Sovjetske trupe prešle su reku Prut u Drugom svetskom ratu i ušle u Rumuniju.
1960. - Francuska je potpisala sporazum sa Madagaskarom kojim je Madagaskar postao nezavisna država, nakon 64 godine francuske kolonijalne vladavine.
1965. - Umro je srpski fiziolog Ilija Đuričić, predsednik Srpske akademije nauka i umetnosti od 1960. do 1965. i rektor Beogradskog univerziteta od 1950. do 1952. i od 1954. do 1956. Napisao je veći broj eksperimentalnih naučnih radova iz oblasti fiziologije mišića, endokrinih žlezda, krvi, anafilaksije.
1974. - U Parizu je umro francuski političar i državnik Žorž Pompidu (Georges Pompidou). Bio je predsednik vlade od 1962. do 1968. godine. U junu 1969. izabran je za predsednika Francuske, nakon što je Šarl de Gol (Charles de Gaulle) podneo ostavku.
1974. - U Titogradu (Podgorica) osnovan je Univerzitet Crne Gore.
1979. - Zatvaranjem britanske vojne baze Malta je stekla punu nezavisnost, čime je okončano gotovo 80 godina dugo britansko prisustvo na tom ostrvu.
1982. - Argentinske vojne snage iskrcale su se na Foklandska ostrva, britansku koloniju u Južnom Pacifiku koju su čuvala 84 britanska marinca. Vojnom intervencijom Britanija je polovinom juna ponovo preuzela Foklandska ostrva.
1999. - Vlasti u Beogradu preuzele su nezavisni radio B92.
2003. - Predsedavajući Predsedništva Bosne i Hercegovine Mirko Šarović podneo je ostavku zbog afere izvoza oružja Vazduhoplovnog zavoda "Orao" iz Bijeljine Iraku, koji je bio pod sankcijama UN, i "špijunske afere u Republici Srpskoj".
2004. - Haški tribunal obelodanio je optužnice protiv šestorice hrvatskih oficira i bivših zvaničnika u samoproklamovanoj hrvatskoj republici Herceg-Bosni. Za zločine protiv čovečnosti u zapadnoj Hercegovini 1992-1993. optuženi su: Jadranko Prlić, Slobodan Praljak, Milivoj Petković, Bruno Stojić, Valentin Ćorić i Berislav Pušić. Tri dana kasnije svi optuženi su se dobrovoljno predali tribunalu u Hagu.
2005. - U Vatikanu je preminuo poglavar rimokatoličke crkve papa Jovan Pavle drugi (85). Nemački kardinal Jozef Racinger (Joseph Ratzinger), koji je uzeo ime Benedikt Šesnaesti, izabran je za novog poglavara rimokatoličke crkve.
StatCounter - Free Web Tracker and Counter

3. april

1512. - Turski sultan Bajazit II abdicirao je u korist sina Selima I.
1682. - Umro je španski slikar Bartolomeo Esteban Muriljo(Murillo), jedan od najznačajnijih predstavnika visokog baroka u slikarstvu.
1807. - U selu Voganj kod Rume počela je Ticanova buna u kojoj jeučestvovalo 15.000 seljaka iz 45 sela rumskog i iločkog vlastelinstva. Austrijska vojska je za 10 dana ugušila pobunu, a vođa Teodor Avramović Tican uhvaćen je i krajem godine streljan.
1897. - U Beču je umro čuveni nemački kompozitor i pijanista Johanes Brams, autor brojnih simfonija, klavirskih koncerata, horskih i solo pesama. Svetsku slavu donelo mu je delo "Nemački rekvijem" napisano 1868. godine. Rodio se u Hamburgu, 7. maja 1833. u porodici muzičara.
1915. - U Valjevu je umrla srpska slikarka Nadežda Petrović.Smatra se začetnikom modernog srpskog slikarstva, a njene slike "Resnik", Notr Dam", "Autoportret", "Bulonjska šuma" svrstavaju se među najbolja dela u srpskoj likovnoj umetnosti.
1922. - Josif Visarionovič Staljin izabran je za generalnog sekretara Komunističke partije Rusije.
1922. - Josif Visarionovič Staljin izabran je za generalnog sekretara Komunističke partije Rusije.
1930. - Ras Tafari je postao car Haile Selasije I (Selassie) odAbisinije (Etiopija).
1930. - Rođen je nemački državnik Helmut Kol (Kohl) kancelar Zapadne Nemačke od 1982. i prvi kancelar Nemačke posle ujedinjenja Zapadne i Istočne Nemačke 1990. Na tom položaju je ostao 16 godina, do izbornog poraza 1998.
1936. - Pogubljen je Bruno Hauptman (Hauptmann), otmičar i ubicasina američkog pilota Čarlsa Lindberga (Charles Linbergh), koji je prvi sam preleteo Atlantski okean. Ovaj događaj je bio povod da SAD donesu Zakon o otmici kojim je za kidnapovanje uvedena smrtna kazna.
1941. - Mađarski premijer Pal Teleki izvršio je samoubistvo jedan dan nakon što je usvojen nemačko-mađarski plan za napad na Jugoslaviju. Teleki je bio član delegacije koja je 12. decembra 1940. u Beogradu potpisala Ugovor o večnom prijateljstvu i miru između Jugoslavije i Mađarske. Mađarska je zajedno s Nemačkom 6. aprila 1941. napala Jugoslaviju.
1948. - Predsednik SAD Hari Truman (Harry) potpisao je Maršalovplan ekonomske pomoći posleratnoj Evropi.
1948. - Premijerom drame Ivana Cankara "Kralj Betajnove" u režijiBojana Stupice, otvoreno je Jugoslovensko dramsko pozorište u Beogradu. Dramski ansambl je u početku imao 40 članova, direktor je bio pisac Eli Finci, a umetnički rukovodilac Bojan Stupica.
1975. - Ruski velemajstor Anatolij Karpov postao je svetski prvakušahu, pošto je dotadašnji prvak američki velemajstor Bobi Fišer (Bobby Fisćer) odbio da brani titulu.
1979. - U Pakistanu je pogubljen bivši predsednik vlade Zulfikar Ali Buto (Bhutto), koji je zbačen sa vlasti vojnim udarom 1977.
1991. - Savet bezbednosti UN je izglasao rezoluciju o prekiduvatre u Zalivskom ratu, naložio razmeštanje mirovnih snaga u regionu i zatražio od Iraka da uništi oružje za masovno razaranje.
1991. - U Švajcarskoj je umro engleski pisac Grejem Grin (Graham Greene) - "Treći čovek", "Suština stvari", "Ministarstvo straha", "Moć i slava", "Kraj ljubavi", "Naš čovek u Havani".
1992. - Komunistički lider i predsednik Albanije Ramiz Alijapodneo je ostavku dve nedelje nakon parlamentarnih izbora, na kojima su komunisti izgubili većinu u skupštini.
1995. - Najmanje 150 pripadnika plemena Hutu, mahom žena i dece, masakrirano je u jednom selu na severoistoku Burundija.
1997. - U avionskoj nesreći kod dubrovačkog aerodroma Čilipi poginuli su ministar trgovine SAD Ronald Braun (Brown), svi putnici (29), uglavnom članovi njegove pratnje i članovi posade (šest).
1999. - Avioni NATO bombardovali su centar Beograda, prvi put odpočetka vazdušnih napada na SR Jugoslaviju 24. marta. Pogođene su zgrade republičkog i saveznog ministarstva unutrašnjih poslova. U Novom Sadu srušen je drugi most na Dunavu.
2000. - Pripadnici Sfora uhapsili su na Palama jednog od ratnihlidera i visokog funkcionera bosanskih Srba Momčila Krajišnika i predali ga Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu.
2003. - U Strazburu je državna zajednica Srbija i Crna Gora primljena u Savet Evrope, kao 45-ta zemlja članica te najstarije panevropske organizacije.

 4. APRIL

1284. - Umro je kralj Kastilje Alfons Deseti Mudri, utemeljivač zakonodavstva, pokrovitelj nauke i zanatstva, pobornik verske tolerancije. Tokom vladavine Kastiljom i Leonom od 1252. do smrti, dvor u Toledu je pretvorio u centar učenosti i utočište za mnoge Jevreje, Mavare i hrišćanske skolastičare. Izdao je zakonik za celu zemlju, pokrenuo pisanje španske istorije i astronomskih dela, kao i prevođenje Biblije na španski jezik.
1581. - Engleska kraljica Elizabeta I (Elizabeth) proglasila je za viteza Frensisa Drejka (Francis Drake), gusara, potom admirala, prvog Engleza koji je oplovio svet.
1617. - Umro je škotski matematičar Džon Neper (John Napier), koji je pronašao i sastavio logaritamske tablice i dao uputstvo o njihovom sastavljanju.
1765. - U Petrogradu je umro Mihail Vasiljevič Lomonosov, ruski naučnik, pesnik i akademik, enciklopedista svetskog glasa. Bavio se i fizikom, hemijom, geografijom i astronomijom i znatno doprineo razvoju tih nauka. Autor je prve ruske gramatike i osnivač Moskovskog univerziteta (1755), koji i danas nosi njegovo ime.
1825. - U Novom Sadu je rođen srpski naučnik i filolog Đura Daničić. Podržavao je Vuka Karadžića u borbi za reformu srpskog jezika i pravopisa ("Rat za srpski jezik i pravopis", 1847). Bio je sekretar Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu gde je 1880. pokrenuo izradu "Rečnika hrvatskog ili srpskog jezika". S latinskog je preveo Stari zavet.
1860. - U Beogradu je rođen Vojislav Ilić, pesnik koji se smatra osnivačem moderne poezije u srpskoj književnosti i tvorcem verističkog izraza ("Zimska idila", "Jesen", "Ja ništa više ne verujem", "Tamara", "Istok").
1905. - U zemljotresu u provinciji Lahore, tada delu britanske Indije, poginulo je 19.000 ljudi.
1912. - U Tibetu je proglašena Kineska republika.
1914. - U Milfordu, američka država Pensilvanija, umro je filozof, matematičar i naučnik Čarls Sanders Pirs (Charles, Peirce), začetnik filozofije pragmatizma ("Principi filozofije", "Elementi logike", "Pragmatizam i pragmaticizam").
1939. - Na irački presto stupio je Fejsal II (Faisal) nakon smrti njegovog oca kralja Gazija I (Ghazi).
1949. - Ministri spoljnih poslova SAD i 11 zapadno evropskih država potpisali su u Vašingtonu Severno-atlantski pakt (NATO), vojni ugovor kojim je stvorena snažna vojnopolitička formacija zapadnih saveznika.
1960. - Francuska i Federacija Mali (Senegal i Sudan) potpisali su sporazum kojim je Federacija Mali stekla nezavisnost.
1968. - U Memfisu, u američkoj saveznoj državi Tenesi, ubijen je Martin Luter King, borac za građanska prava i mir. U borbi za ravnopravnost crnaca u SAD služio se Gandijevim metodama nenasilja i građanske neposlušnosti. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1964. godine.
1969. - U Hjustonu, američka država Teksas, izvršena je prva operacija ugrađivanja veštačkog srca u ljudski organizam. Prvi pacijent sa ugrađenim veštačkim srcem živeo je samo četiri dana.
1975. - Prilikom pada američkog vojnog transportnog aviona posle poletanja iz Sajgona, poginulo je 155 vijetnamske dece, ratne siročadi.
1983. - Umrla je američka pozorišna i filmska glumica Glorija Svanson (Gloria Swanson), zvezda nemog i zvučnog filma ("Bulevar sumraka", "Kraljica Keli", "Gospođa San-Žen", "Zaza", "Muško i žensko").
1998. - U eksploziji metana u ukrajinskom rudniku uglja Skačinsko, u Donjeckoj oblasti, poginula su 63 rudara.
1999. - U vazdušnim udarima NATO-a na rafineriju nafte u Pančevu poginula su tri radnika rafinerije. U bombardovanju toplane na Novom Beogradu poginuo je čuvar toplane.
2001. - Sudanski ministar odbrane i još 14 vojnih funkcionera poginuli su u avionskoj nesreći u kritičnom trenutku građanskog rata u zemlji.
2002. - Angolska vojska i UNITA potpisali su primirje u Luandi, čime je okončan jedan od najdužih i najkrvavijih afričkih ratova. Oko milion ljudi poginulo je u borbama vladinih snaga i UNITA koje su počele 1975. nakon sticanja nezavisnosti od Portugalije.
2002. - U Beogradu je u 82. godini preminuo arheolog Milutin Garašanin, član Srpske akademije nauka i počasni član mnogih evropskih akademija.
2003. - Agencija Tanjug poslavila je 60 godina postojanja.
2003. - Američke vojne snage zauzele su bagdadski međunarodni aerodrom "Sadam" (Saddam) i preimenovale ga u "Bagdad Internešenel" (Baghdad International).
2005. - General MUP-a Srbije Sreten Lukić dobrovoljno se predao Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za ratne zločine tokom sukoba na Kosovu 1999. godine.
2006. - U Kuvajtu su, po prvi put u istoriji te države, žene izašle na izbore, nepunih godinu dana od kada su, izmenama izbornog zakona, dobile pravo glasa i pravo učešća na izborima.

5. APRIL

1242. - U bici na zaleđenom Čudskom jezeru, Rusi su pod komandom kneza Aleksandra Nevskog potukli nemačke i holandske ritere, sprečivši ih da okupiraju severozapadne oblasti Rusije.
1588. - Rođen je engleski filozof Tomas Hobs (Thomas Hobbes).Ideje o čoveku kao slobodnom pojedincu i državi kao veštačkoj tvorevini nastaloj na osnovu ugovora pojedinaca, izneo je u delima "Levijatan", "Osnovi prirodnog zakona i politike", "O telu", "O čoveku", "O građaninu", "O slobodi i nužnosti".
1724. - U Veneciji je rođen Đovani Đakopo Kazanova (Giovanni Jacopo Casanova). Tokom burnog života bio je učenik verske škole, sekretar kardinala, venecijanski pomorski oficir, opat, kockar, alhemičar, violinista, špijun, bibliotekar, a u istoriju je ušao kao neumorni ljubavnik.
1794. - Giljotiniran je francuski revolucionar Žorž Danton (Georges), vođa radikalne grupe montanjara, protivnika monarhije u francuskoj revoluciji. Protivio se revolucionarnom teroru, zbog čega je došao u sukob s vođom jakobinaca Robespjerom (Robespierre), koji ga je optužio za izdaju i poslao na giljotinu.
1818. - U bici kod Maipua čileanske i argentinske trupe su porazile špansku vojsku, čime je obezbeđena nezavisnost Čilea.
1841. - U niškom, leskovačkom, pirotskom i vranjskom kraju izbila je buna protiv Turaka, poznata kao "Milojeva i Srndakova buna", koju su predvodili Miloje Jovanović i Nikola Srndak. Posle borbi kod Prve Kutine i Gornjeg Matejevca, 23. aprila 1841, Turci su u krvi ugušili bunu, mnoga sela spalili, a Jovanovića pogubili.
1865. - Umro je srpski kompozitor, pijanista i horovođa Kornelije Stanković. Proučavao je i beležio do tada samo usmenom tradicijom sačuvano srpsko crkveno pojanje.
1881. - Velika Britanija je u Pretoriji zaključila mirovni ugovor sa Burima i priznala nezavisnost južnoafričke republike Transval.
1887. - Kralj Milan Obrenović naimenovao je prvih 16 članova Srpske kraljevske akademije koja je osnovana 1. novembra 1886. Prvi predsednik bio je Josif Pančić, a sekretar Jovan Žujović. Od 1888. akademici su sami birali stalne i dopisne članove.
1896. - Na olimpijskom stadionu u Atini otvorene su prve Olimpijske igre moderne epohe. Olimpijada je trajala 10 dana, učestvovala su 484 takmičara, samo muškarci. Žene se na olimpijadama takmiče od 1900. Od 1924. uvedene su i zimske olimpijske igre. Organizator igara i prvi predsednik Međunarodnog olimpijskog komiteta bio je Francuz Pjer de Kuberten (Pierre de Coubertin).
1902. - Na stadionu Ibroks Park u Glazgovu poginulo je 20, a povređeno najmanje 200 ljudi kada se srušila tribina tokom fudbalske utakmice između Škotske i Engleske.
1908. - Rođen je austrijski dirigent Herbert fon Karajan, jedan od najvećih dirigenata 20. veka. Bio je dirigent Berlinske filharmonije i Bečke državne opere.
1945. - Predsednik privremene vlade Jugoslavije Josip Broz Tito potpisao je u Moskvi ugovor o prijateljstvu i uzajamnoj pomoći i posleratnoj saradnji bivšeg SSSR-a i Jugoslavije.
1951. - Sud u Njujorku osudio je na smrt Džulijusa i Etel Rozenberg (Julius, Ethel Rosenberg) zbog navodne atomske špijunaže u korist bivšeg SSSR-a.
1955. - Britanski premijer Vinston Čerčil (Winston Churchill) podneo je ostavku, okončavši dugu političku karijeru koja je, uz uspone i padove, trajala od početka 20. veka. Na položaju premijera i lidera Konzervativne stranke nasledio ga je šef diplomatije Entoni Idn (Anthony Eden).
1958. - U Beogradu je umrla srpska književnica Isidora Sekulić, čije je delo imalo značajan uticaj na razvoj moderne srpske književne kritike i esejistike.
1975. - U Tajpehu, glavnom gradu Tajvana, umro je kineski general i političar Čang Kaj Šek (Chang Kai-shek). Poražen od snaga Mao Cetunga, Čang se 1949. povukao sa ostatkom svojih trupa na Tajvan (Formozu), gde je proglasio Republiku Kinu kojom je vladao do smrti.
1989. - Poljska vlada je legalizovala opozicioni radnički sindikat "Solidarnost". Osnovana 1980. kao nezavisni sindikat, "Solidarnost" je ubrzo prerasla u masovni društveno-politički pokret sa oko 10 miliona sledbenika.
1992. - Građani Sarajeva, u želji da spreče dalje nacionalne sukobe, opkolili su zgradu Skupštine BiH, zahtevajući da se obrazuje vlada nacionalnog spasa. Na njih su pucali snajperisti iz obližnjih solitera. Poginulo je osam, a povređeno 50 demonstranata.
1997. - Umro je američki pisac Alen Ginzberg (Allen Ginsberg). Njegova zbirka poezije "Urlik i druge pesme" (1956) smatra se najznačajnijim delom bitničkog pokreta pedesetih godina 20. veka.
1999. - Umro je Sol Belou (Saul Bellow) dobitnik Nobelove nagrade za književnost i jedan od najznačajnijih američkih pisaca posle Drugog svetskog rata.
1999. - U vazdušnim udarima NATO-a na SR Jugoslaviju pogođen je centar Aleksinca. Poginulo je 17 civila.
1999. - Libija je predala škotskom pravosuđu dvojicu svojih državljana optuženih za rušenje putničkog aviona u 1988. iznad Lokberija (Škotska) kada je poginulo 270 putnika. UN su suspendovale sankcije protiv Libije uvedene 15. aprila 1992. godine.

7. april

1348. - Češki kralj Karlo IV osnovao je univerzitet u Pragu (Karlov univerzitet), prvi univerzitet u centralnoj Evropi.
1614. - Umro je španski slikar El Greko, rođen na Kritu 1540. godine kao Dominikos Teotokopulos. Tvorac jednog od najoriginalnijih slikarskih opusa u istoriji evropskog slikarstva bio je potpuno zaboravljen i ponovo je otkriven krajem XIX veka.
1770. - Rođen je engleski romantičarski pesnik Vilijam Vodsvort. Najznačajnije njegovo delo su "Lirske balade", knjiga koja je označila početak romantizma u engleskoj književnosti.
1866. - Zemunski štampar Ignjan Sopron, na poziv bosanskog vezira Šerifa Osman Paše, otvorio je prvu štampariju u Sarajevu i pokrenuo prve novine štampane u Bosni - nedeljnik "Bosanski vjesnik". List je uređivao Miloš Mandić, a izlazile su na srpskom ili hrvatskom jeziku, ćirilicom i po Vukovom pravopisu.
1891. - Umro je Fineas Barnum (Phineas T. Barnum), osnivač širom sveta poznatog američkog Barnum cirkusa.
1906. - Dogodila se erupcija vulkana Vezuv, u Italiji.
1929. - Beogradska radio stanica prvi put je direktno prenosila jednu fudbalsku utakmicu, prvenstveni susret BSK i "Jugoslavije". Reporter je bio Rade Stoilović.
1939. - Musolinijeve trupe iskrcale su se na obale Albanije i za pet dana okupirale celu zemlju.
1941. - Vlada Kraljevine Jugoslavije objavila je proklamaciju o početku rata s Nemačkom i Italijom i izdala naredbu o opštoj mobilizaciji.
1943. - U mestu Geri u SAD umro je srpski pesnik, esejist i putopisac Jovan Dučić. Njegovo delo predstavlja vrhunac srpske lirike u dve prve dekade 20. veka. Bio je u diplomatskoj službi Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije. Od 1941. godine živeo je u SAD, a njegovi posmrtni ostaci preneti su u rodno mesto Trebinje u oktobru 2000. ("Pesme", "Pesme u prozi", "Plave legende", "Pesme ljubavi i smrti", "Carski soneti", zbirka putopisa "Gradovi i himere", knjiga proze "Blago cara Radovana").
1943. - U mestu Geri u SAD umro je srpski pesnik, esejist i putopisac Jovan Dučić. Njegovo delo predstavlja vrhunac srpske lirike u dve prve dekade 20. veka. Bio je u diplomatskoj službi Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije. Od 1941. godine živeo je u SAD, a njegovi posmrtni ostaci preneti su u rodno mesto Trebinje u oktobru 2000. ("Pesme", "Pesme u prozi", "Plave legende", "Pesme ljubavi i smrti", "Carski soneti", zbirka putopisa "Gradovi i himere", knjiga proze "Blago cara Radovana").
1945. - Američki avioni su u Drugom svetskom ratu potopili najveći japanski ratni brod "Jamato".
1947. - Umro je američki automobilski magnat Henri Ford (Henry). Prve "benzinske kočije" konstruisao je 1896, a 1899. je počeo proizvodnju automobila. Prvi je uveo serijsku proizvodnju, a 1908. je stvorio "model T", prvi "narodni automobil".
1948. - Osnovana je Svetska zdravstvena organizacija (WHO). Statut ove organizacije potpisalo je 26 zemalja, a 7. april proglašen je za Svetski dan zdravlja.
1955. - Umrla je američka filmska glumica Teda Bara (Theda), prva "vamp" žena u istoriji kinematografije.
1962. - Uhapšen je jugoslovenski političar i disident Milovan Đilas, bivši najbliži saradnik Josipa Broza Tita. Razlog hapšenja bilo je objavljivanje njegove knjige "Razgovori sa Staljinom". Bilo je to četvrto hapšenje i suđenje Đilasu od kao se, januara 1954. godine, razišao sa rukovodstvom Kumunističke partije Jugoslavije.
1963. - Usvojen je novi jugoslovenski ustav kojim je naziv države Federativna Narodna Republika Jugoslavija (FNRJ) promenjen u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija (SFRJ). Novi ustav popularno je nazvan "povelja samoupravljanja" jer je njime samoupravni model primenjen u svim sferama i na svim nivoima društvenog života.
1966. - Iz Sredozemnog mora kod španske obale izvađena je američka hidrogenska bomba, ispala iz aviona zbog tehničke greške.
1975. - U Zagrebu je umro hrvatski slikar i grafičar Krsto Hegedušić. Bio je inicijator i jedan od osnivača umetničke grupe "Zemlja" (1929), a osnivač je i slikarske škole naivaca u Hlebinama (1930).
1982. - Britanija je objavila blokadu Foklandskih ostrva u radijusu od 200 milja.
1986. - Jedan od prvih proizvodjača kućnih kompjutera, Sinclair Computers, koji je proizveo popularni 'Spectrum', prestao je da postoji preuzimanjem od strane britanske firme 'Amstrad'.
1989. - Sovjetska nuklearna podmornica doživela je havariju i potonula u blizini norveške obale u Severnom moru.
1990. - Feribot "Skandinavska zvezda" zahvaćen je plamenom tokom krstarenja u Severnom moru između Norveške i Danske. U nesreći je poginulo 158 ljudi.
1992. - Dan nakon što je EZ priznala nezavisnost Bosne i Hercegovine bosanski Srbi proglasili su u Banjaluci nezavisnost Republike Srpske, a predstavnici bosanskih Srba u Predsedništvu BiH Biljana Plavšić i Nikola Koljević dali su ostavke.
1992. - SAD su priznale nezavisnost BiH, Slovenije i Hrvatske.
1994. - U glavnom gradu Ruande Kigaliju ubijen je premijer Agate Uvilingijimana.
2001. - Policija je u rasturila antivladine demonstracije u više gradova u Turskoj. Radnici i građani revoltirani naglim padom nacionalne valute i skokom cena tražili su ostavku premijera Bulenta Edževita i njegove vlade.
2004. - Više od 600 Iračana je poginulo, a preko 400 je ranjeno u bombardovanju džamije u Faludži, iračkom gradu koji je danima bio pod opsadom američkih marinaca. U Bagdadu je zvanično saopšteno da je u toj zemlji poginulo više od 720 vojnika koalicionih snaga, predvođenih SAD, od čega većina nakon proglašenja kraja glavnih vojnih operacija 1. maja 2003. godine.

8. APRIL

1513. - Španski istraživač Huan Ponse de Leon (Juna Ponce) tragajući za mitskim "izvorom mladosti", otkrio je Floridu i proglasio je posedom Španije. Godine 1845. Florida je postala jedna od saveznih država SAD.
1810. - Rođen je nemački kompozitor Robert Šuman (Schumann) jedan od glavnih predstavnika muzičkog romantizma. Imao je brojne sledbenike u Nemačkoj i drugim evropskim zemljama, posebno je uticao na Bramsov (Brahms) stvaralački opus.
1861. - U Sremskim Karlovcima održan je Blagoveštenski sabor, poslednji političi skup Srba u Ugarskoj, na kojem je zatražena posebna teritorija za Srbe (Vojvodina sa Sremom, donjom Bačkom i Banatom) sa vojvodom na čelu i sopstvenom administracijom. Saborom je predsedavao patrijarh Josif Rajačić. Austrijski car Franc Jozef I (Franc Josef) nije nikada potvrdio zaključke ovog skupa, a Ugarski sabor nije ih ni uzeo u razmatranje.
1893. - U Kanadi je rođena glumica Meri Pikford (Mary Pickford) zvezda nemog filma. Sa Čarlijem Čaplinom (Charlie Chaplin), Daglasom Ferbanksom (Douglas Fairbanks) i Dejvidom Grifitom (David Griffith) 1919. je osnovala filmsku kompaniju "Junajted Artist Korporejšn".
1904. - U Londonu je potpisan anglo-francuski sporazum poznat pod nazivom "Entente Cordiale", kojim su Velika Britanija i Francuska rešile sporna pitanja u vezi sa interesnim zonama u zapadnoj Africi, Egiptu i Maroku.
1905. - U Đakovu je umro biskup i političar Josip Juraj Štrosmajer (Strossmayer). Osnivač je i pokrovitelj Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti (1868) i utemeljitelj Zagrebačkog sveučilišta (1874).
1913. - U Pekingu je počeo da zaseda prvi kineski parlament.
1919. - Rođen je rodezijski političar Jan Smit (Ian Smith), jedan od osnivača Rodezijskog fronta (1962). Kao premijer (od 1964) sprovodio je rasnu diskriminaciju nad većinskim domorodačkim stanovništvom, a 1965. proglasio je nezavisnost Rodezije od Velike Britanije.
1939. - Italijanske trupe, koje su se prethodnog dana iskrcale na obale Albanije, zauzele su Tiranu. Albanski kralj Zogu izbegao je u Grčku.
1944. - Jedinice sovjetske Crvene armije u Drugom svetskom ratu izbile su na granicu Čehoslovačke i Rumunije.
1946. - U Ženevi je održano poslednje zasedanje Lige naroda, čime je formalno ukinuta ova međunarodna organizacija i zamenjena novom - Ujedinjenim nacijama.
1950. - U Londonu je umro Vaslav Nižinski, legendarni ruski baletski igrač. Izuzetan plesač i koreograf, koji je išao ispred svog vremena, bio je predmet divljenja raznih umetnika - slikara, vajara, fotografa, pisaca i pesnika. Rođen je u Kijevu 1889. godine, a balet je učio u Carskoj školi u Sankt Peterburgu.
1953. - Britanske vlasti optužile su Džomo Kenijatu (Kenyatta) da je umešan u aktivnosti tajne organizacije Mau Mau i osudile ga na sedam godina zatvora. Nakon ostvarenja državne samostalnosti 1963. Kenijata je bio premijer i ministrar inostranih poslova, a potom predsednik Kenije od 1964. godine.
1971. - U Londonu je održan Prvi svetski kongres Roma na kojem je verifikovan naziv pripadnika tog naroda - Romi. Odlukom UN 8. april proglašen je za Svetski dan Roma.
1973. - Umro je jedan od najvećih umetnika 20. veka, španski slikar i vajar i jedan od najznačajnijih predstavnika kubizma Pablo Pikaso (Picasso). Zajedno sa Žoržom Brakom (Georges Braque) napravio je prekretnicu u evropskom slikarstvu, ostvarujući novu koncepciju oblika i prostora. Od mnogobrojnih dela iz njegove zaostavštine, napoznatija su "Gospođice iz Avinjona" i "Gernika".
1981. - U Njujorku je umro američki general Omar Nelson Bredli (Bradley), komandant američkih snaga pri iskrcavanju u Normandiji 1944, predsednik komiteta NATO 1949.
1984. - Umro je ruski fizičar Piotr Kapica, jedan od najznačajnijih fizičara 20. veka. Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku 1978. godine.
1990. - Nepalski kralj Birendra je ukinuo zabranu rada političkih partija, koja je bila na snazi 30 godina.
1992. - Nakon genetskog testa otiska prstiju, nemački i izraelski izvori saopštili su da je izvesno da je ratni zločinac iz drugog svetskog rata Jozef Mengele (Josef) umro u Brazilu 1979. godine.
1992. - Palestinski lider Jaser Arafat (Yasser) pronađen je živ u Libijskoj pustinji 12 sati nakon avionske nesreće u kojoj su poginula trojica njegovih saputnika.
1993. - Makedonija je primljena u UN.
1996. - SR Jugoslavija i Makedonija potpisale su sporazum o normalizaciji odnosa.
2002. - Tužilaštvo u Prokuplju podiglo je optužnice protiv Saše Cvjetana i Dejana Demirovića za ratni zločin počinjen nad albanskim civilima u Podujevu, na Kosovu 1999. godine. To je bilo drugo suđenje za ratne zločine pred sudovima u SR Jugoslaviji.
2003. - U izraelskom raketnom napadu na vozilo u Gazi ubijen je lokalni vođa Hamasa Said Aldin al Arabid, koji je bio meta napada. U tom napadu poginulo je najmanje još pet osoba, a preko 47 Palestinaca je povređeno.
2003. - Od projektila koji je američki tenk, tokom rata u Iraku, ispalio na hotel "Palestina" u Bagdadu, u kome su bili smešteni strani novinari, poginuo je kamerman Rojtersa Taras Procuk (Protsyuk) i novinar španske televizije (TVE 5) Joze Kouzo (Jose Couso).
2004. - Sud u Osijeku (Hrvatska) osudio je Nikolu Ivankovića na 12 godina zatvora zbog ratnog zločina nad srpskim civilima u Paulin Dvoru 1991. godine.

10. APRIL

1583. - Rođen je holandski pravnik, pisac i humanista Hugo Grocijus (Grotius), osnivač nauke o međunarodnom pravu.
1585. - Umro je papa Grgur XIII (Gregorius), poznat po reformi Julijanskog kalendara 1582. godine. Novi kalendar nazvan je po njemu Gregorijanski.
1755. - Rođen je nemački lekar Samuel Haneman, osnivač homeopatije.
1778. - Rođen je engleski pisac Vilijam Hezlit (William Hezlitt), jedan od najznačajnijih književnih kritičara 19. veka. Napisao je obimnu biografiju Napoleona I Bonaparte i više knjiga o umetnosti.
1813. - Umro je francuski matematičar i astronom Luj Lagranž(Louis Lagrange). Rođen je u Torinu 1736, gde je sa 19 godina bio profesor matematike na artiljerijskoj školi. Objavio je niz radova iz teorije brojeva, varijacionog računa, teorije parcijalnih jednačina, sferne astronomije ("Analitička mehanika", "Teorija analitičkih funkcija I, II").
1814. - Britanska i španska vojska porazile su u bici kod Tuluzatrupe Napoleona Bonapartu. Bonaparta je narednog dana abdicirao i prognan je na ostrvo Elba.
1847. - U Mađarskoj je rođen Džozef Pulicer (Joseph Pulitzer) osnivač fondacije iz koje se svake godine u SAD dodeljuje "Pulicerova nagrada" za najbolja ostvarenja u novinarstvu, karikaturi i književnosti. Na Kolumbija univerzitetu osnovao je 1903. godine prvu novinarsku školu.
1864. - Mlađi brat austrijskog cara Franca Josifa, nadvojvoda Maksimilijan, krunisan je za cara Meksika.
1867. - Umro je prvi ruski šahovski majstor i teoretičar Aleksandar Dmitrijevič Petrov, utemeljivač ruske šahovske škole.
1869. - Spajanjem dve železničke pruge, "Union Pacifik" i"Central Pacifik", proradila je američka transkontinentalna železnica.
1919. - Vladine snage ubile su iz zasede revolucionarnog meksičkog vođu Emilijana Zapatu.
1921. - Sun Jat Sen (Yat) je izabran za predsednika Kine.
1932. - Paul fon Hindenburg ponovo je izabran za predsednika Nemačke pobedivši sa 19 miliona glasova Adolfa Hitlera, koji je dobio 13 miliona glasova birača. U januaru 1933. poverio je Hitleru formiranje vlade i time otvorio nacistima put ka vlasti.
1938. - Na referendumu, organizovanom uz pritisak nacističke Nemačke, 99,75 odsto Austrijanaca izjasnilo se za priključenje Nemačkoj.
1941. - U Zagrebu je, uz podršku nacističke Nemačke,proglašena Nezavisna Država Hrvatska, na čelu sa ustaškim poglavnikom Antom Pavelićem.
1941. - Komunistička partija Jugoslavije donela je odluku u Zagrebu da komunisti nastave borbu protiv nemačkih okupatora bez obzira na raspad jugoslovenske armije. Sedište Centralnog komiteta partije premešteno je iz Zagreba u Beograd.
1944. - Sovjetske trupe preuzele su u Drugom svetskom ratu Odesu od Nemaca.
1953. - Švedski političar Dag Hamaršeld (Hammarskjeld) postao je generalni sekretar UN. Ponovo je izabran 1957. godine. Posredovao je u više međunarodnih sporova, a poginuo je 1961. pod nerazjašnjenim okolnostima u avionskoj nesreći putujući u jednu mirovnu misiju u Africi. Posthumno mu je dodeljena Nobelova nagrada za mir.
1954. - Umro je francuski hemičar i industrijalac Ogist Limijer(Auguste Lumiere), koji je u Lionu s bratom Lujem napravio prvu filmsku kameru i fabriku za izradu fotografskog materijala. U pariskoj kafani "Gran kafe" braća Limijer prikazala su 28. decembra 1895. godine prvu filmsku predstavu u svetu - "Ulazak voza u stanicu" i "Radnici izlaze iz fabrike".
1962. - Umro je američki filmski reditelj mađarskog porekla Majkl Kertiz (Michael Curtiz), dobitnik Oskara za film "Kazablanka".
1963. - U severnom Atlantiku je u eksploziji američke atomske podmornice "Trešer" poginulo 129 ljudi.
1972. - U zemljotresu u južnom Iranu poginulo više je od 5.000 ljudi.
1972. - Više od 50 zemalja, uključujući SAD i SSSR, potpisalo je konvenciju o zabrani biološkog oružja.
1973. - Izraelski komandosi upali su u Bejrut i ubili trojicu lidera PLO, a jednog teško ranili. Premijer Libana Saeb Salam podneo je ostavku.
1974. - Izraelski premijer Golda Meir podnela je ostavku zbog sukoba u njenoj Laburističkoj partiji.
1993. - U Južnoj Africi je ubijen Kris Hani (Chris), lider južnoafričke Komunističke partije. Narednog dana crnci su iz osvete spalili dvojicu belaca.
1994. - Avioni NATO-a bombardovali su položaje bosanskih Srba oko Goražda, koje je UN proglasila "bezbednosnom zonom". To je bila prva vojna akcija NATO snaga od osnivanja te vojne alijanse.
1995. - Izrael i Jordan su razmenili ambasadore na osnovu mirovnog sporazuma dveju zemalja iz oktobra 1994. godine.
1997. - U Njujorku je u "Korporaciji Karnegi" i pod pokroviteljstvom "Projekta za etničke odnose", održan, bez saglasnosti o bilo kojem spornom pitanju, trodnevni srpsko-albanski okrugli sto o Kosovu, na kojem su učestvovali predstavnici srpske opozicije i kosovskih Albanaca.
2001. - Organizacija UN za ishranu i poljoprivredu (FAO)saopštila je da glad ugrožava oko 30 miliona ljudi u Africi.
2003. - Nemačke vlasti izručile su Srbiji bivšu vlasnicu propale piramidalne "Dafiment banke" Dafinu Milanović.
2004. - Umro je Sakip Sabanci (71), poznati turski biznismeni filantrop. "Sabanci Holding", koji je predvodio, jedan je od dva najveća turska poslovna konglomerata, koji se bavi bankarstvom, automobilima, hranom, tekstilom, građevinom i hemikalijama.

12. april

Vaskrs najveći je hrišćanski (crkveni) praznik kojim se proslavlja Isusov povratak u život — vaskrsenje. Po hrišćanskom verovanju, to se desilo trećeg dana posle njegove smrti, uključujući i dan smrti: tj. prve nedelje posle Velikog petka. To je pokretni praznik i praznuje se posle jevrejske Pashe (heb. pessach) u prvu nedelju posle punog meseca, koji pada na sam dan prolećne ravnodnevnice, ili neposredno posle nje. Kod istočnih hrišćana, Uskrs najranije može da padne 4. aprila, a najkasnije 8. maja, a kod zapadnih hrišćana uvek pada između 22. marta i 25. aprila.

1204. - Krstaši, koji su u Četvrtom krstaškom ratu krenuli u Svetu zemlju da oslobode Hristov grob, zauzeli su Konstantinopolj (Carigrad), pretvorivši ga u centar tzv. Latinskog carstva. Vizantija ga je povratila 1261. Pod tursku vlast pao je 1453. i kao Istanbul bio prestonica Osmanlijskog carstva do 1923.
1654. - Irska i Škotska su se ujedinile sa Engleskom.
1684. - Umro je Nikolo Amati (Ničolo Amati), najveći majstor među graditeljima violina porodice Amati iz italijanskog grada Kremone.
1861. - Napadom snaga Konfederacije (južne države SAD) na tvrđavu Samter u Južnoj Karolini počeo je američki građanski rat.
1871. - Rođen je grčki general i političar Joanis Metaksas(Ioannis Metaxas). Kao premijer i ministar vojske 1936. raspustio je parlament i do 1941. vladao kao diktator.
1877. - Velika Britanija anektirala je bursku južnoafričku republiku Transval.
1877. - Rusija je objavila rat Turskoj.
1913. - Rođen je američki džez-muzičar Lajonel Hempton (Lionel Hampton). Radio je sa Lujom Amstrongom (Luis Amstrong) i Beni Gudmanom (Benny Goodman). Uveo je vibrafon kao instrument u džez-sastav.
1933. - Rođena je španska operska pevačica Monserat Kabalje(Montserrat Caballe), jedan od vodećih svetskih soprana u izvođenju Verdija i Donicetija.
1938. - Umro je ruski operski pevač Fjodor Ivanovič Šaljapin, najčuveni bas u istoriji opere.
1941. - U avionskom udesu u Grčkoj poginuo je srpski istoričar Vladimir Ćorović, profesor Beogradskog univerziteta i član Srpske kraljevske akademije.
1941. - Nemačke trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u Beograd.
1945. - Umro je predsednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt (Franklin Roosevelt), koji je od 1932. četiri puta biran za predsednika, kao kandidat Demokratske stranke. Njegovom zaslugom SAD su prevladale ekonomsku krizu tridesetih godina ("Nju dil"), a u Drugom svetskom ratu napustio je izolacionističku politiku SAD i pridružio se evropskim saveznicima u ratu protiv nacističke Nemačke. Mesto predsednika preuzeo je dotadašnji potpredsednik Hari Truman (Harry).
1961. - Sovjetski Savez je lansirao prvog čoveka u kosmos. U svemirskom brodu "Vostok I" kosmonaut Jurij Gagarin načinio je krug oko Zemlje za 108 minuta.
1962. - Umro je francuski vajar i slikar ruskog porekla Antoan Pevzner (Antoine Pevsner), jedan od najistajnutijih u pokretu ruskih konstruktivista. Pre egzila u Francusku 1923. godine, pripadao je grupi avangardnih ruskih umetnika sa Kazimirom Maljevičem, Vladimirom Tatljinom i Naumom Gaboom.
1966. - Bombarderi američke avijacije izveli su prve vazdušne napade na Severni Vijetnam.
1980. - U vojnom udaru pod vođstvom narednika Semjuela Doa (SamuelDoe) ubijen je predsednik Liberije Vilijam Tolbert (William). Do je potom suspendovao ustav, proglasio se predsednikom i naredio streljanje 13 najviših predstavnika bivšeg režima.
1981. - Umro je američki bokser Džoe Luis (Joe Louis), prvak sveta u teškoj kategoriji rekordnih 12 godina (1937-1949), sa 68 pobeda u 71 meču. Titulu prvaka sveta odbranio je 25 puta.
1987. - Dvojica sovjetskih kosmonauta, Aleksandar Lavejkin i Jurij Romanenko, "šetajući" kosmosom uspešno su povezali kosmički modul s orbitalnom stanicom "Mir".
1993. - Tokom kontrole zone "zabranjenog leta" iznad Bosne i Hercegovine francuski avion tipa "miraž" srušio se u Jadransko more.
1997. - Bivši albanski kralj Leka I vratio se u zemlju posle 58 godina izgnanstva.
1999. - U vazdušnim udarima NATO-a na SR Jugoslaviju pogođen je putnički voz na mostu u Grdeličkoj klisuri. Poginulo je 55 putnika, a više desetina ih je ranjeno.
2001. - U mestu Lorjan, u Francuskoj, deaktivirana je bomba zaostala iz Drugog svetskog rata teška 250 kilograma. Bomba je pronađena u centru grada na gradilištu jedne dvorane, između gradske skupštine i lokalnog stadiona.
2002. - Predsednik Venecuele Ugo Čavez (Hugo Ćavez) podneo je ostavku pod pritiskom oficira, nakon žestokih sukoba njegovih pristalica i protivnika u kojima je poginulo najmanje 17 ljudi. U roku od 48 sati Čavez je dekretom vraćen na mesto predsednika.
2002. - Jugoslovenski ministar za rad, zdravstvo i socijalnu politiku Miodrag Kovač izvršio je samoubistvo u Madridu, gde je službeno boravio.
2005. - Evropska komisija je u Strazburu usvojila studiju o izvodljivosti za Srbiju i Crnu Goru, kojom je državnoj zajednici omogućen početak pregovora o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju (SAA) sa EU. U oktobru te godine u Beogradu je svečano proglašen početak pregovora sa EU.
2006. - Umro je Radža (Raj) Kumar, ikona indijskog filma i zvezda upreko 200 filmova. U neredima između njegovih obožavalaca poginulo je sedmoro ljudi.

13. april

1519. - Rođena je francuska kraljica italijanskog porekla Katarina de Mediči, ćerka gospodara Firence Lorenca II Medičija. Posle smrti muža Anrija II od 1560. vladala je Francuskom kao regentkinja. Po njenom nalogu izvršen je 1572. pokolj više hiljada hugenota (Bartolomejska noć).
1598. - Francuski kralj Henri IV potpisao je Nantski edikt, kojim se hugenotima (protestanti) priznaju ista prava kao i katolicima. Nantski edikt, neprijateljski primljen od katolika, ukinuo je Luj XIV 18. oktobra 1685. godine.
1605. - Umro je ruski car Boris Godunov. Njegov život inspirisao je Aleksandra Puškina da napiše dramu "Boris Godunov", a Modesta Musorgskog da komponuje istoimenu operu.
1695. - Umro je francuski pesnik i basnopisac Žan de Lafonten. Ogledao se u svim književnim rodovima (pesme, novele, romani, komedije, tekstovi za opere), ali je u istoriju književnosti ušao delom "Basne" objavljenim u 12 knjiga. Godine 1684. izabran je za člana Francuske akademije.
1743. - Rodjen je Tomas Džeferson (Thomas Jefferson), bivši američki predsednik.
1743. - Rođen je američki državnik i pravnik Tomas Džeferson osnivač Demokratske stranke, treći predsednik SAD (1801-1809). Jedan je od glavnih autora "Deklaracije o nezavisnosti" koja je usvojena 4. jula 1776. godine. Od Napoleona I kupio je 1803. Luizijanu.
1813. - Umro je slavni ruski vojskovođa Mihail Kutuzov. Kao vrhovni komandant ruske vojske zaslužan je za poraz Napoleonovih trupa u Rusiji 1812. Jedan je od glavnih likova u romanu Lava Tolstoja "Rat i mir".
1832. - Rođen je srpski slikar Stevan Todorović, član Srpske kraljevske akademije. Izradio je oko 300 portreta savremenika, među kojima Kornelija Stankovića, Đure Daničića, Vladana Đorđevića, kraljice Natalije.
1848. - Sicilija je proglasila nezavisnost od Napuljske kraljevine.
1869. - U Pančevu je izašao prvi broj nedeljnika "Pančevac". U ovom listu objavljen je prvi prevod na srpski jezik "Komunističkog manifesta". List je više puta zabranjivan i obnavljan.
1885. - Rođen je mađarski filozof i književni kritičar Đerđ Lukač. Bio je ministar u vladi Imre Nađa 1956, a posle njegovog pada privremeno je proteran u Rumuniju. Kasnije se povukao iz javnog života.
1892. - Rođen je britanski maršal avijacije Artur Haris Bombaš, poznat po taktici "tepih-bombardovanja" koja je u Drugom svetskom ratu primenjena na Keln, Berlin i Drezden.
1898. - Marija Kiri Sklodovska otkrila je novi element koji je dobio naziv radij. Ovim otkrićem postavljeni su temelji nauke o radioaktivnosti.
1906. - U Dablinu je rođen irski književnik Samjuel Beket, uz Joneska i Ženea najznačajniji predstavnik "teatra apsurda" ("Čekajući Godoa"). Godine 1969. dobio je Nobelovu nagradu za književnost.
1919. - Britanske trupe su u Amrikaru masakrirale oko 380 Indusa, pristalica vođe pokreta za nezavisnost Indije Mahatme Gandija .
1922. - Rođen je tanzanijski državnik Džulijus Kambarage Njerere, jedan od lidera pokreta nesvrstanih i jedan od osnivača Organizacije afričkog jedinstva (1963).
1941. - Rusija i Japan su potpisale sporazum o neutralnosti u Drugom svetskom ratu.
1945. - Teškim zapaljivim bombama američko vazduhoplovstvo u Drugom svetskom ratu uništilo je veliki deo Tokija.
1945. - Sovjetske trupe pod maršalom Fjodorom Tolbuhinom u Drugom svetskom ratu oslobodile su Beč.
1963. - Rođen je Gari Kasparov, ruski šahista. U 23 godini postao je svetski šampion, najmlađi u istoriji šaha. Titulu je preuzeo od zemljaka Anatolija Karpova.
1963. - Rodjen je Gari Kasparov, ruski šahista, svetski šampion u šahu.
1964. - Sidni Poatije (Sidney Poitier) je dobio Oskara za najbolju mušku ulogu, kao prvi crni glumac u istoriji dodele Oskara.
1964. - Američki filmski glumac Sidni Poatje dobio je Oskara za film "Poljski ljiljani", prvi crnac koji je dobio ovo visoko filmsko priznanje.
1966. - U udesu helikoptera poginuo je predsednik Iraka Abdul Salam Arif.
1975. - Vojnim pučem u Čadu zbačen je sa vlasti, a potom ubijen predsednik Fransoa Tombalbaje. Vlast je preuzelo Vrhovno vojno veće kojim je predsedavao Feliks Malum.
1975. - Pripadnik hrišćanske milicije u predgrađu Bejruta ubio je u autobusu 22 Palestinca. Taj napad smatra se početkom građanskog rata u Libanu.
1981. - Novinarka Vašington posta Dženet Kuk dobila je Pulicerovu nagradu za priču o osmogodišnjem narkomanu. Dva dana kasnije Kuk je vratila nagradu, nakon priznanja da je priču izmislila.
1990. - Sovjetski Savez je priznao odgovornost za masakr više hiljada Poljaka 1940. u Katinskoj šumi.
1995. - Ukrajina je pristala da do 2000. godine zatvori nuklearni reaktor u Černobilju, poznat po tome što je 1986. godine izazvao ogromno radioaktivno zagađenje.
1996. - U Briselu je završena donatorska konferencija za posleratnu Bosnu i Hercegovinu na kojoj je obećana 1 milijarda i 230 miliona dolara pomoći za obnovu zemlje.
1997. - Nakon dužeg odlaganja Papa Jovan Pavle II posetio Sarajevo (BiH). Duž puta kojim je trebalo da prođe njegova motorizovana kolona pronađene su sveže postavljene mine.
1999. - U državi Mičigen (SAD) osuđen je doktor Džek Kervorkian na 10 do 25 godina zatvora za pomoć u samoubistvu Tomasa Jouka, koje je izvršeno godinu dana ranije i snimljeno na video kaseti.
2002. - Stalni Arbitražni sud u Hagu (Holandija) doneo je pravosnažnu odluku kojom je definisana 1,000 kilometara dugačka granica između Etiopije i Eritreje, čime je okončan sukob koji je kulminirao dvogodišnjim ratom (1998-2000) između te dve afričke zemlje.

14. april

1629. - Rođen je holandski matematičar i astronom Kristijan Hajgens (Christian Huygens). Otkrio je prsten oko Saturna i konstruisao časovnik sa klatnom.
1759. - U Londonu je umro nemački kompozitor Georg Fridrih Hendl(Friedrich Handel). Njegov veliki opus sadrži opere, oratorije i veliki broj kompozicija za orkestar, a najpoznatiji su oratoriji "Mesija", "Izrael u Egiptu" i "Saul".
1849. - Na inicijativu revolucionarnog lidera Lajoša Košuta(Lajos Kosuth) Mađarska je proglasila nezavisnost od Austrije.
1865. - Predsednik SAD Abraham Linkoln (Lincoln) smrtno je ranjen uatentatu nekoliko dana nakon završetka građanskog rata. Na njega je u loži vašingtonskog pozorišta pucao Džon But (John Booth). Preminuo je sledećeg dana, a novi predsednik postao je Endrju Džonson (Andrew Johnson).
1883. - Rođen je srpski pisac Sima Pandurović, jedan od osnivača srpske moderne.
1900. - Predsednik Francuske Emil Lube (Loubet) otvorio je u Parizu Međunarodnu izložbu koja se prostirala na 547 jutara, najveću te vrste u istoriji Evrope.
1904. - Rođen je engleski pozorišni i filmski glumac Ser Džon Gilgud (John Gielgud). Slavu je stekao ulogama Šekspirovih junaka, a filmsku nagradu Oskar dobio je 1981. za ulogu u filmu "Artur".
1907. - Rođen je haićanski predsednik Fransoa Divalije (Francois Duvalier), "Papa Dok". Bio je predsednik-diktator Haitija od 1957. do smrti 1971. godine.
1914. - Umro je američki filozof i logičar Čarls Sanders Pirs(Charles Sanders Peirce), osnivač pragmatizma, pravca kojeg je kasnije razvio Vilijam Džejms (William James).
1917. - Umro je poljski lekar Ludovik Lazar Zamenhof (Lazarus Ludwig), izumitelj veštačkog jezika esperanto. Pod pseudonimom Dr Esperanto izdao je 1887. godine udžbenik novostvorenog jezika "Lingvo Internacia".
1930. - Ruski pesnik Vladimir Vladimirovič Majakovski, jedan od utemeljivača ruskog futurizma, autor lirskih poema "Oblak u pantalonama" i "Flauta kičma", izvršio je samoubistvo u Moskvi.
1931. - U Španiji je proglašena republika nakon abdikacije ibekstva iz zemlje kralja Alfonsa III. Republiku je 1939, posle trogodišnjeg građanskog rata, ukinuo general Francisko Franko.
1945. - Savezničke trupe uhapsile su nemačkog diplomatu ipolitičara Franca fon Papena (Franz) i izručile ga sudu za ratne zločine u Nirnbergu. Oslobođen je krivice, kasnije je u Nemačkoj osuđen na osam godina zatvora, ali je pušten već 1949.
1969. - Umro je srpski književni istoričar Petar Kolendić,profesor Beogradskog univerziteta i član Srpske akademije nauka i umetnosti, poznat po studijama i raspravama o staroj dubrovačkoj i dalmatinskoj književnosti.
1975. - U Sikimu (severoistočna Indija) ukinuta je monarhija i proglašena republika. Sikim je postao 22. država Indijske Unije.
1986. - Umrla je francuska književnica Simon de Bovoar (Simone de Bovoar), životna saputnica Žan Pol Sartra (Jean Paul Sartre). Njena knjiga "Drugi pol" bila je inspiracija feminističkog pokreta.
1988. - U Ženevi su Avganistan i Pakistan potpisali sporazum oAvganistanu, a ŠSR i SAD su dali izjave o nemešanju i neintervenciji. Sporazumom je predviđen povratak avganistanskih izbeglica iz Pakistana i povlačenje sovjetskih trupa iz Avganistana.
1994. - Dva američka borbena aviona F-15 greškom su, iznad severnog Iraka, oborila dva američka helikoptera, usmrtivši svih 26 ljudi u njima.
1995. - Svetska zdravstvena organizacija saopštila je da u bivšoj Jugoslaviji ima oko milion ljudi kojima je potrebna medicinska pomoć zbog psiholoških trauma izazvanih ratom.
1999. - Najmanje 75 ljudi je poginulo, a 25 je teško ranjeno uMetohiji u dve izbegličke kolone koje su raketirali avioni NATO-a.
1999. - Pakistan je izvršio probu balističke rakete dometa 2.000 kilometara, sposobnu da nosi nuklearne projektile.
2000. - Mitingom u centru Beograda, pod geslom "Stop teroru - zademokratske izbore", srpska opozicija počela je koordiniranu akciju za demokratske promene u zemlji.
2003. - Na zasedanju u Luksemburgu šefovi diplomatija Evropskeunije (EU) odlučili su da zabrane ulazak na teritoriju EU svim licima na Balkanu koja pomažu haškim optuzenicima na slobodi.
2003. - U blizini Bagdada američke specijalne snage uhapsile subivšeg lidera palestinskog gerilskog pokreta Abu Abasa (Abbas), optuženg da je organizovao otmicu italijanskog putničkog broda "Akile Lauro" 1985. godine i ubistvo Amerikanca Leona Klinghofera (Klinghoffer) koji je bačen u Sredozemno more.
2006. - Umro je Beri (Berry) Nelson, glumac koji je prvi oživeo likčuvenog britanskog agenta 007 Džejmsa Bonda u TV adaptaciji "Kazino Rojala" 1954. godine.

15. APRIL

1450. - U poslednjoj fazi Stogodišnjeg rata Francuzi su u bicikod Forminjija porazili Engleze, čime je okončana engleska dominacija u Normandiji.
1469. - Rođen je indijski duhovni učitelj, guru Nanak, osnivač sikizma. Njegovi sledbenici Siki žive uglavnom u Indiji, a najbrojniji su u državama Pandžab i Harijana.
1755. - Doktor Samjuel Džonson, engleski pesnik, novinar ileksikograf, objavio je "Rečnik engleskog jezika", prvi moderni engleski rečnik.
1764. - U Versaju je umrla Žan-Antoaneta Puason (Jeanne-Antoinete Poissin), markiza De Pompadur, ljubavnica kralja Luja DžV (Louis) i jedna od najuticajnijih ličnosti na njegovom dvoru.
1765. - U Sankt-Peterburgu je umro Mihail Vasiljevič Lomonosov,ruski naučnik, pesnik i akademik, enciklopedist svetskog glasa. Bavio se i fizikom, hemijom, geografijom i astronomijom i znatno doprineo razvoju tih nauka. Autor je prve ruske gramatike i osnivač Moskovskog univerziteta (1755), koji i danas nosi njegovo ime.
1843. - Rođen je američki pisac Henri Džejms (Henry James).Napisao je oko 100 knjiga, među kojima su najpoznatiji romani "Portret jedne lejdi", "Amerikanac", "Dejzi Miler", "Roderik Hadson"...
1909. - Austrijski car odobrio je Statut za autonomnu upravu u Bosni i Hercegovini.
1912. - Na prvom putovanju iz Velike Britanije u SAD potonuo je "Titanik", najveći i najluksuzniji prekookeanski brod svog doba. Život je izgubio 1.523 od 2.224 putnika.
1912. - Rođen je korejski diktator Kim Il Sung. Upravljao je Severnom Korejom od osnivanja te zemlje 1948. do smrti 1994. Smrću "velikog vođe", kako su ga podanici zvanično oslovljavali, okončana je jedna od najdužih apsolutističkih vladavina u 20. veku.
1923. - Insulin, koji je kanadski naučnik, nobelovac Frederik Banting (Frederic), otkrio 1921. godine, počeo je da se koristi u lečenju dijabetesa.
1941. - Jugoslovenska vlada, na čelu sa njenim predsednikom, generalom Dušanom Simovićem, napustila je zemlju posle nemačke okupacije. Dan ranije iz zemlje je otišao i kralj Petar II Karađorđević.
1945. - Britanske trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Bergen-Belzen.
1952. - Frenklin banka u Njujorku izdala je prvu kreditnu karticu usvetu.
1968. - Dva sovjetska satelita bez ljudske posade, Kosmos 212 i 213, automatski su se spojili dok su kružili u zemljinoj orbiti.
1974. - Nakon petnaestogodišnje vladavine, vojnim pučem svrgnutje s vlasti predsednik Nigera Diori Hamani.
1979. - U zemljotresu na Crnogorskom primorju poginulo je više odsto ljudi, oko 600 je povređeno, a više od 80.000 ostalo je bez kuća.
1980. - U Parizu je umro francuski filozof i književnik Žan Pol Sartr (Jean Paul Sartre), jedan od najznačajnijih predstavnika egzistencijalizma. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1964, ali je odbio da je primi ("Mučnina", "Zid", "Biće i ništavilo", pozorišni komadi "Mušice", "Iza zatvorenih vrata", "Prljave ruke").
1986. - Američki avioni bombardovali su Tripoli i Bengazi u znakodmazde za pogibiju dvojice Amerikanaca u eksploziji bombe u diskoteci u Berlinu 5. aprila. U bombardovanju je ubijeno oko 40 ljudi, među kojima i usvojena kćerka libijskog lidera Moamera Gadafija (Muammar Gaddafi).
1989. - Na fudbalskom stadionu u Šefildu, u severnoj Engleskoj,pod srušenim tribinama poginulo je 96, a povređeno 200 ljudi kada su na već prepun stadion puštene nove grupe navijača.
1989. - Umro je kineski političar Hu Jaobang (Yaobang), šef Komunističke partije Kine od 1981. do januara 1987, kad je smenjen pod optužbom da je dopustio prodor ideja "buržoaskog liberalizma". Na dan njegove smrti, studenti u Pekingu i Šangaju izašli su na ulice da bi izrazili žalost. To je bio početak velikog studentskog protesta koji je okončan krvoprolićem početkom juna 1989. na centralnom pekinškom trgu Tjenanmen.
1990. - U Njujorku je u 85. godini umrla filmska glumica švedskog porekla Greta Garbo, "božanstvena Greta", kako su je nazivali obožavaoci. Smatra se jednom od najvećih glumica 20. veka nemog i zvučnog filma ("Kraljica Kristina", "Ana Karenjina", "Marija Valevska", "Mata Hari").
1992. - UN su uvele sankcije protiv Libije zbog njene umešanostiu podmetanje bombe u avion kompanije Pan Ameriken koji je eksplodirao iznad mesta Lokberi u Škotskoj 1988. i rušenje francuskog aviona iznad Nigera 1989. godine.
1999. - NATO preuzeo odgovornost za bombardovanje konvojaizbeglica na Kosovu, tokom kojeg je, prema jugoslovenskim izvorima, poginulo 75 civila.
2003. - Na 18 godina zatvora osuđen je Folkert van derGraf (Volkert van der Graaf), ubica holandskog političara Pima Fortjina (Pim Fortuyn). To je bilo prvo političko ubistvo u Holandiji u poslednja preko tri veka.
2005. - U memorijalnom parku holokausta u Bruklinu otkrivena jespomen ploca žrtvama logora Jasenovac (Hrvatska), što je prvi javni spomenik u SAD stradalima u tom logoru.

17. april

1421. - Više od 100.000 ljudi utopilo se u Holandiji kada je moreprobilo zaštitne nasipe.
1492. - Kristofer Kolumbo (Cristoforo Colombo) dobio je saglasnosti novac od španskog kralja Ferdinanda V i kraljice Izabele (Isabel), da istraži "zapadni okean". Na tom putovanju Kolumbo je otkrio američki kontinent.
1790. - Umro je američki naučnik i državnik Bendžamin Frenklin(Benjamin Franklin). Učestvovao je u pisanju "Deklaracije nezavisnosti", a kao neumoran borac za slobodu čoveka bio je poznat i slavljen i izvan SAD. Kao naučnik izumio je gromobran i otkrio tok i karakteristike Golfske struje.
1814. - U Ugrinama, kod Bribira (Hrvatska) rođen je srpskibotaničar i prirodnjak Josif Pančić, prvi predsednik Srpske kraljevske akademije. Otkrio je novu vrstu endemsko-reliktnog četinara poznatu kao "Pančićeva omorika". Osnovao je i uredio Botaničku baštu u Beogradu.
1860. - Crna Gora i Turska, posle turskog poraza na Grahovu,potpisale su protokol o razgraničenju kojim je Crna Gora faktički priznata kao samostalna država, iako formalno priznanje nije dobila.
1894. - Rođen je ruski državnik i političar Nikita Hruščov,prvi sekretar CK KPSS od 1953. do 1964. i predsednik sovjetske vlade od 1958. do 1964. Na XX kongresu KPSS podneo je referat ""O savladavanju kulta ličnosti i njegovih posledica", čime je počeo proces destaljinizacije SSSR.
1895. - Sporazumom u gradu Šimonoseki završen jekinesko-japanski rat. Kina je priznala nezavisnost Koreje, a ostrvo Formozu (Tajvan) predala Japanu. Tajvan je pod japanskom vlašću bio do 1945. godine.
1916. - Rođena je Sirimavo Bandaranaike, koja je u julu 1960.postala premijer Cejlona (Šri Lanke), prva žena premijer u svetu.
1924. - Rođen je srpski vajar Jovan Kratohvil, profesor Univerziteta umetnosti u Beogradu, rektor od 1971. do 1973. godine. Autor je mnogobrojnih spomenika među kojima i spomenika sovjetskim ratnim veteranima na Avali.
1941. - Oficiri bojnog broda Kraljevske ratne mornariceJugoslavije Milan Spasić i Sergej Mašera potopili su u Tivatskom zalivu razarač "Zagreb" i potonuli zajedno s njim odbivši da izvrše naređenje o predaji broda italijanskoj mornarici nakon kapitulacije Jugoslavije.
1957. - Kiparski arhiepiskop Makarios vratio se u Atinu nakon 13meseci provedenih u egzilu na Sejšelima. Iste godine Makarios je sa britanskom vladom počeo pregovore o nezavisnosti Kipra, a u decembru 1959. izabran je za predsednika Republike Kipar.
1969. - Lider Komunističke partije Čehoslovačke Aleksandar Dubček (Aledžander Dubcek) podneo je ostavku, posle kraha reformskog kursa nazvanog "praško proleće". Zamenio ga je Gustav Husak.
1975. - Crveni Kmeri zauzeli su glavni grad Kambodže Pnom Pen izapočeli vladavinu terora tokom koje je ubijeno više od milion ljudi.
1977. - U Lihtenštajnu prvi put su glasale žene.
1983. - Indija je lansirala prvi veštački satelit.
1993. - U UN je usvojena rezolucija koja predviđa pooštravanjesankcija protiv SR Jugoslavije, ukoliko bosanski Srbi ne potpišu Vens-Ovenov mirovni plan za Bosnu do 26. aprila.
1993. - Umro je Turgut Ozal, predsednik Turske od 1989. godine.
1996. - SAD i Japan potpisali su deklaraciju o bezbednosnojsaradnji prema kojoj SAD zadržavaju nivo vojnih snaga u Japanu i ostalim delovima Azije.
1997. - Umro je izraelski državnik Haim Hercog (Chaim Herzog),predsednik Izraela od 1983. do 1993. godine.
2001. - Izraelske snage napale su sa kopna, iz vazduha i sa morapalestinske teritorije u pojasu Gaze, nakon minobacačkog napada na izraelsko naselje Sderot.
2002. - Jugoslovenska vlada pozvala je 23 osobe koje je Haškitribunal optužio za ratne zločine, od kojih su 10 jugoslovenski državljani, da se dobrovoljno predaju tom sudu. Pozivu jugoslovenskih vlasti odazvali su se: Dragoljub Ojdanić, Milan Martić, Mile Mrkšić, Nikola Šainović, Vladimir Kovačević i Momčilo Gruban, koji u haškom zatvoru čekaju početak suđenja.
2004. - U izraelskom raketnom napadu u Gazi ubijen je liderpalestinskog radikalnog pokreta Hamas Abdel Aziz al-Rantisi.

18. APRIL

1480. - Rođena je Lukrecija Bordžija (Lucrezia Borgia), mecena umetnika i naučnika u vreme italijanske renesanse, vanbračna ćerka pape Aleksandra VI.
1797. - Rođen je francuski državnik i istoričar Luj Adolf Tjer (Louis Adolphe Thiers), osnivač i prvi predsednik Treće republike od 1871. do 1873. godine.
1820. - Rođen je austrijski kompozitor i dirigent Franc fon Zupe (Franz von Suppe), autor više popularnih opereta - "Laka konjica", "Bokačo", "Lepa Galateja", "Fatinica".
1882. - U Londonu je rođen američki dirigent poljskog porekla Leopold Stokovski (Stokowski), osnivač Američkog simfonijskog orkestra.
1906. - Od zemljotresa u San Francisku poginulo je više od hiljadu ljudi, a oko 200.000 ostalo je bez kuća.
1909. - U Vatikanu je beatifikovana francuska heroina iz 15. veka Žana D'Ark (Jeanne d'Arc) - Jovanka Orleanka. Kanonizacija je izvršena 1920.
1922. - Umro je srpski pisac i političar Svetomir Nikolajević, profesor Velike škole, član Srpske kraljevske akademije, premijer Srbije i ministar unutrašnjih poslova (1894). Jedan je od osnivača Radikalne stranke.
1936. - Umro je italijanski kompozitor Otorino Respigi (Ottorino Respighi) ("Gregorijanski koncert" za violinu i orkestar, simfonijske poeme "Rimske pinije", "Rimske fontane", "Rimski praznici", više opera).
1942. - Američki avioni u Drugom svetskom ratu prvi put su bombardovali Tokio, Jokohamu i Nagoju.
1946. - SAD su priznale Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju pod vođstvom Josipa Broza Tita.
1946. - Zvanično je raspuštena Liga naroda, a njena imovina preneta je na novoosnovane Ujedinjene nacije.
1951. - U Parizu su Belgija, Zapadna Nemačka, Italija, Luksemburg, Francuska i Holandija potpisale ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalj i čelik. To je bio početak stvaranja Evropske ekonomske zajednice, odnosno Evropske unije.
1954. - Gamal Abdel Naser (Nasser), jedan od vođa udara kojim je 1953. svrgnut kralj Faruk I (Farouk), postao je premijer i vojni guverner Egipta.
1955. - Umro je nemački naučnik Albert Ajnštajn (Einstein), tvorac teorije relativiteta. Od dolaska nacista na vlast u Nemačkoj 1933. živeo je u SAD. Nobelovu nagradu za fiziku dobio je 1921. godine.
1955. - U indonežanskom gradu Bandungu počela je afroazijska konferencija 29 zemalja, na kojoj su utvrđeni principi Pokreta nesvrstanih kao alternative vojnim blokovima - NATO-u i Varšavskom ugovoru.
1956. - Raspušten je Informbiro, savetodavno i koordinaciono telo devet evropskih komunističkih i radničkih partija, kojim su dominirali sovjetski komunisti.
1980. - Južna Rodezija je pod nazivom Zimbabve postala 50. nezavisna zemlja Afrike. Na dvogodišnjicu sticanja nezavisnosti, glavni grad Solzberi preimenovan je u Harare.
1983. - Bombaš samoubica uleteo je automobilom u Ambasadu SAD u Bejrutu. Od eksplozije su poginule najmanje 63 osobe, a više od stotinu je ranjeno.
1994. - Počeo je građanski rat u Ruandi.
1996. - U Kairu je poginulo 18 grčkih turista kada su islamski teroristi otvorili vatru na turistički autobus.
1996. - Više od 100 libanskih izbeglica ubijeno je kada je izraelska artiljerija otvorila vatru na izbeglički logor.
1999. - SR Jugoslavija je, u vreme vazdušne intervencije NATO-a na SRJ, prekinula diplomatske odnose sa Albanijom zbog situacije na Kosovu.
2004. - Umro je Ratu Sir Kamisese Mara (83), osnivač države Fidži.

19. MAJ

1535. - Francuski istraživač Žak Kartije (Jacques Cartier) je krenuo na svoje drugo putovanje u Severnu Ameriku, sa tri broda i 110 članova posade medju kojima su bili i dva sina indijanskog poglavice Donakone, koje je Kartije oteo na svom prvom putovanju.
1536. - Izvršena je smrtna presuda nad Anom Bolejn (Anne Boleyn), drugom ženom engleskog kralja Henrija VIII.
1568. - Engleska kraljica Elizabeta I (Elizabeth) je uhapsila Meri, (Mary) kraljicu Škotske.
1604. - Osnovan je grad Montreal u provinciji Kvebek u Kanadi.
1635. - Francuska je u Tridesetogodišnjem ratu (1618-1648) objavila rat Španiji.
1649. - Engleska proglašena za Komonvelt (Commonwealth). Prvi put je upotrebljen naziv Komonvelt, kojim je Oliver Kromvel označio englesku republiku. Engleska je bila republika sledećih jedanaest godina.
1749. - Engleski kralj Džordž II (George) dao je pravo kompaniji Ohajo (Ohio Company) na posedovanje zemlje oko reke Ohajo u Americi. Tako je nastala danačnja savezna država Ohajo.
1762. - Rođen je nemački filozof Johan Gotlib Fihte, istaknuti predstavnik nemačke klasične idealističke filozofije, profesor univerziteta u Jeni i Erlangenu, rektor Berlinskog univerziteta. Umro je 1814. godine.
1780. - Dogodilo se totalno pomračenje u sred dana, u 14 časova, u istočnoj Kanadi i ameriočkoj državi Novoj Engleskoj (New England). Nikada nije dato prihvatljivo objašnjenje za ovaj prirodni fenomen.
1802. - Napoleon Bonaparta je ustanovio Orden legije časti za civilne i vojne zasluge.
1861. - Rođena je australijska operska pevačica Neli Melba, jedan od najvećih operskih soprana krajem 19. i početkom 20. veka.
1890. - Rođen je vijetnamski državnik Ngujen Tat Tan, poznat kao Ho Ši Min, osnivač Komunističke partije Vijetnama (1930) i predsednik Demokratske Republike Vijetnam (Severni Vijetnam) od njenog proglašenja 1945. do smrti 1969.
1890. - Rođen je vijetnamski državnik Ngujen Tat Tan, poznat kao Ho Ši Min, osnivač Komunističke partije Vijetnama (1930) i predsednik Demokratske Republike Vijetnam (Severni Vijetnam) od njenog proglašenja 1945. do smrti 1969.
1898. - Umro je engleski državnik Vilijam Juert Gledston, koji je između 1868. i 1894. četiri puta bio premijer Velike Britanije. Legalizovao je 1871. radničke sindikate i 1884. izvršio tzv. treću parlamentarnu reformu.
1906. - Italijanski kralj i švajcarski predsednik zvanično su otvorili železnički tunel Simplon kroz Alpe kojim su povezane Italija i Švajcarska. Tunel je dugačak 19823 metara.
1922. - Osnovana Organizacija mladih pionira Sovjetskog saveza.
1925. - Rođen je američki borac za građanska prava Malkolm Litl, poznat kao Malkolm X. Ubijen je u Njujorku u februaru 1965. dok je govorio okupljenim pristalicama.
1928. - Rođen je kambodžanski diktator Salot Sar, poznat kao Pol Pot. Tokom njegove vladavine (1975-78) pobijeno je više od milion ljudi.
1930. - Bele žene u Južnoj Africi su dobile pravo glasa.
1935. - U saobraćajnom udesu poginuo je engleski pukovnik Tomas Edvard Lorens, arheolog i pisac, poznat kao Lorens od Arabije. Proslavio se kao ratnik u arapskim zemljama u Prvom svetskom ratu, a svoje doživljaje opisao je u knjizi "Sedam stubova mudrosti".
1945. - Više od 40 američkih bombardera napalo je Tokio u Drugom svetskom ratu.
1961. - Veštački satelit Venera 1 postao je prvi predmet napravljen ljudskom rukom koji je proleteo pored druge planete u Sunčevom sistemu, prolazeći pored Venere.
1974. - Tesnom većinom Valeri Žiskar d'Esten (Valery Giscard d'Estaing) pobedio je Fransoa Miterana na predsedničkim izborima u Francuskoj.
1989. - Tokom studentskih demonstracija u Pekingu smenjen je generalni sekretar Komunističke partije Kine Džao Cijang, jer se usprotivio vanrednim merama i primeni sile protiv studenata. Tada je stavljen u kućni pritvor u kome je bio do smrti 17. januara 2005.
1994. - Umrla je Žaklina Kenedi Onazis, (Jacquelin Bouvier Kennedy Onassis) supruga predsednika SAD Džona Kenedija ubijenog 1963. u atentatu i grčkog brodovlasnika, milijardera Aristotela Onazisa.
1997. - U Bangladešu je u snažnom ciklonu izgubilo život najmanje 350 ljudi, a više od milion je ostalo bez kuća.
2000. - Kina i Evropska unija postigle su sporazum o trgovini kojim je otvoren put Kini u Svetsku trgovinsku organizaciju. Kina je naredne godine primljena u STO.
2003. - Indonežanska vojska započela je ofanzivna dejstva na baze separatističke pobunjeničke grupe Pokret za slobodni Aceh. Napadi su označili prekid primirja koji su potpisale obe strane u decembru 2002. godine i predstavljaju najveću vojnu operaciju od aneksije Istočnog Timora 1975. godine.
2004. - U Velikoj Britaniji je otvorena prva banka embriona na svetu.

20. APRIL

1526. - U bici kod Panipata mogulski vođa Baber je sa 2.000 boraca porazio 10.000 vojnika sultana Ibrahima od Delhija, čime je otpočela dvoipovekovna vladavina Mogula nad Indijom.
1653. - Vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel (Cromwell) raspustio je parlament, Vojno veće donelo je novi ustav, a Kromvel je imenovan doživotnim lordom-protektorom.
1657. - U englesko-španskom ratu, engleska flota, pod komandom admirala Roberta Blejka (Blake), napala je i potopila svih 16 španskih ratnih brodova u luci Santa Kruz na Tenerifima, a potom je razorila grad.
1768. - Umro je italijanski slikar Kanaleto (Canaletto), jedan od najboljih pejzažista 18. veka.
1792. - Francuska je objavila rat Austriji, Pruskoj i Sardinskoj kraljevini (Pijemont).
1808. - Rođen je Napoleon III, car Francuske od 1852 do 1870. godine. Posle poraza u francusko-pruskom ratu zbačen je sa prestola, a u Francuskoj je proklamovana Treća Republika.
1841. - U filadelfijskom listu "Grahams magazin" objavljena je pripovetka Edgara Alana Poa (Allan Poe) "Ubistva u ulici Morg" koja se smatra prvom detektivskom pričom.
1889. - U Austriji je rođen Adolf Hitler, osnivač Nacional-socijalističke partije, kancelar i diktator Nemačke od 1933. do 1945. godine.
1893. - Rođen je američki filmski glumac Harold Lojd (Lloyd), jedan od najslavnijih komičara nemog filma ("Sigurnost na poslednjem mestu", "Brucoš", "Čuvaj se, profesore", "Luda sreda").
1893. - Rođen je katalonski slikar i vajar Huan Miro (Juan), jedan od najznačajnijih nadrealističkih umetnika 20. veka.
1912. - Rođen je irski književnik Bram Stoker, autor "Drakule".
1919. - U Beogradu je počeo osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije, koja je 1920, na kongresu u Vukovaru, promenila ime u Komunistička partija Jugoslavije.
1936. - Italijanske trupe su okupirale Etiopiju.
1947. - Umro je kralj Danske Kristijan Dž (Christian). Veliku popularnost stekao je otporom nemačkoj okupaciji za vreme drugog svetskog rata.
1972. - Američki svemirski brod "Apolo-16" spustio se na Mesec.
1984. - Velika Britanija je objavila da će njena administracija u Hongkongu prestati sa radom 1997. godine.
1986. - Pijanista Vladimir Horovic (Horowitz), koji je napustio Rusiju 1925, održao je nakon 61 godine svoj prvi koncert u SSSR.
1992. - Snage bosanskih Srba izvršile su blokadu Sarajeva, zahtevajući podelu grada. Blokada i granatiranje grada trajali su tokom celog bosanskog rata koji je završen potpisivanjem Dejtonskog sporazuma u novembru 1995.
1995. - Umro je jugoslovenski političar i pisac Milovan Đilas, jedan od najbližih saradnika Josipa Broza Tita do 1954. Posle serije članaka objavljenih u beogradskom dnevniku "Borba" u kojima je kritikovao tadašnje jugoslovensko rukovodstvo, smenjen je sa svih funkcija, a potom je postao najpoznatiji jugoslovenski disident. Đilas je rođen 12. juna 1911. godine u Crnoj Gori.
1999. - Tokom vazdušnih napada NATO na SR Jugoslaviju u Hramu Svetog Save u Beogradu liturgiju su služili ruski i srpski patrijarh Aleksej II i Pavle, posle koje su se "Molitvom za mir" obratili desetinama hiljada ljudi okupljenih na platou ispred najveće beogradske crkve.
2003. - Kinesko ministarstvo zdravlja je saopštilo da je od atipične upale pluća u Pekingu obolelo 339 osoba, od kojih je 18 umrlo, čime su kineske vlasti prvi put zvanično priznale razmere epidemije SARS-a u prestonici. SARS je te godine pogodio 20 zemalja, a najviše zaraženih registrovano je u Kini, 5.329 osoba, zatim u Hong Kongu, 1.754 lica.

21. april

-753. - p.n.e - Romul je, prema istoričaru Marku Terentiju Varonu, osnovao Rim.
1142. - Umro je francuski filozof i teolog Pjer Abelar. Kao zastupnik laičke nauke i antičke filozofije, verovao je u ljudski razum i poricao crkvene dogme. U književnosti je poznat po ljubavnim pismima Eloizi (Heloise), koja se ubrajaju u najlepša dela epistolarne književnosti.
1509. - Umro je engleski kralj Henri VII, osnivačdinastije Tjudor. Njegovim dolaskom na presto 1485. godine okončan je četrdesetogodišnji rat između dinastija Lankaster i Jork, poznat pod nazivom "Rat dveju ruža".
1699. - Umro je Žan Rasin, francuski pesnik i autordramskih tragedija "Andromaha", "Fedra", "Britanikus", "Berenisa", "Mitridat" i komedije "Parničari".
1816. - Rođena je engleska književnica irskog porekla Šarlota Bronte, koja se proslavila sa prvim romanom "Džejn Ejr". Sa mlađim sestrama Emilijom i Anom izdala je zbirku pesama.
1828. - Rođen je francuski teoretičar umetnosti i filozof IpolitTen (Hippolyte Taine), član Francuske akademije od 1878. godine. Kao teoretičar francuskog naturalizma, uticao je na Emila Zolu i čitavu generaciju pisaca koja je sa naučno-ekperimentalnim pretenzijama pristupala književnosti ("Filozofija umetnosti", "O inteligenciji").
1836. - Teksašani su porazili Meksikance u bici kod San Hasinta, što je omogućilo nezavisnost Teksasa, koji je 1845. ušao u sastav SAD.
1856. - Australija je prva u svetu uvela osmočasovni radni dan.
1882. - U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena je prva srpska opereta "Vračara" Davorina Jenka, autora srpske himne "Bože pravde".
1910. - Umro je američki pisac Mark Tven, poznat poromanima "Doživljaji Toma Sojera" i "Doživljaji Haklberi Fina".
1910. - Umro Mark Tven, pravo ime Samuel Clemens (poznat kao Mark Twain), američki pisac, romansijer (Avanture Haklberi Fina)
1915. - Rodjen Entoni Kvin (Anthony Quinn) američki filmski glumac.
1915. - Rođen je američki filmski glumac meksičkog porekla Entoni Kvin, dobitnik dva Oskara za filmove "Viva Zapata" i "Žudnja za životom". Proslavio se i filmom "Grk Zorba".
1918. - Poginuo je nemački pilot Manfred fon Rihtofen, poznat kao Crveni Baron, koji je u prvom svetskom ratu oborio 80 aviona.
1926. - Rođena je Elizabeta II, kraljica VelikeBritanije od 1952. godine.
1926. - Rodjena Kraljica Elizabeta II (Queen Elizabeth II), vrhovni poglavar Komonvelta
1941. - Šefovi diplomatija Nemačke i Italije Joahim fon Ribentrop i grof Galeaco Ćano u Drugom svetskom ratu dogovorili su se o podeli Jugoslavije na nemačko i italijansko područje.
1945. - Poslednje nemačke trupe povukle su se iz Bolonje (Italija). Istog dana sovjetska armija ušla je u predgrađe Berlina.
1946. - Umro je engleski ekonomist Džon Mejnard Kejnz, poznat po delu "Opšta teorija zaposlenosti, kamata i novca" koje je donelo radikalan preokret u ekonomskoj teoriji.
1960. - Prestonica Brazila premeštena je iz Rio de Žaneira u Braziliju.
1967. - Vojnim pučem u Atini uspostavljen je režim "grčkih pukovnika" koji su sedam narednih godina sprovodili vojnu diktaturu u Grčkoj.
1971. - Umro je Fransoa Divalije, "Papa Dok", predsednik Haitija od 1957. godine. Diktatorski režim održavao je uz pomoć gangsterske milicije pod nazivom "Tonton Makut".
1972. - Vasionski brod Apolo 17 (posada: Ceran i Scmitt) se spustio na Mesec. To je bila poslednja misija sa ljudskom posadom pod nazivom Apolo.
1989. - 100,000 kineskih studenata se okupilo na trgu Tienanmen u Pekingu.
1993. - Umro je Fransoa Divalije, "Papa Dok", predsednik Haitija od 1957. godine. Diktatorski režim održavao je uz pomoć gangsterske milicije pod nazivom "Tonton Makut".
1993. - Vrhovni sud Bolivije osudio je na 30 godina zatvora bivšegdiktatora Luisa Garsiju Mesu zbog masovnih ubistava i kršenja ustava.
1996. - Koalicija levog centra "Maslinovo drvo" pobedila je naIzborima u Italiji. To je bila prva pobeda levice u Italiji od Drugog svetskog rata.
1997. - Prvi kineski vojnici ušli su u Hongkong u okviru pripremaza prelazak te britanske kolonije 1. jula pod suverenitet Kine.
1999. - U vazdušnim napadima NATO na SR Jugoslaviju pogođeni suposlovna zgrada "Ušće" u Novom Beogradu i Žeželjev most na Dunavu u Novom Sadu.
2000. - Parlament Rusije ratifikovao je rusko-američki Sporazum oograničavanju nuklearnog naoružanja, START 2.
2003. - U svom domu na jugu Francuske, u 70. godini života umrlaje Nina Simon, američka džez pevačica, čiji su singlovi "I Love Porgy", "To Love Somebody", "Ne me quitte pas" i druge dostigle milionski tiraž. Nastupala je u "Karnegi Holu" i pariskoj "Olimpiji", bila je izvrsna pijanistkinja i borac za prava crnaca.
2003. - Kapetan bivše Jugoslovenske narodne armije Miroslav Radić dobrovoljno se predao srpskim vlastima i 17. maja je isporučen Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za ratne zločine u Vukovaru zajedno sa Miletom Mrkšićem i Veselinom Šljivančaninom.
2004. - Bivši izraelski nuklearni tehničar Mordehaj Vanunuizašao je iz zatvora Aškelon, na jugu Izraela, u kojem je proveo 18 godina, od čega 11 u samici, zbog izdaje i špijunaže. Vanunu je uhapšen i osuđen nakon što je 1986. u intervjuu britanskom listu "Sandej tajms" (Sunday times) otkrio izraelski program razvoja nuklearnog oružja.

22. april

1451. - Ro|ena je kraqica Kastiqe Isabela I (Isabella), jedna od najzna~ajnijih li~nosti {panske monarhije. Sa mu`em, kraqem Aragona Ferdinandom II, osniva~ je {panske dr`ave. Bila je pokroviteq Kolumbovih pomorskih ekspedicija.
1500. - Portugalski moreplovac Pedro Alvares Kabral (Cabral) na putu za Indiju otkrio je Brazil.
1529. - U Saragosi je potpisan ugovor kojim su Španija i Portugalija odredile granice interesnih zona u Tihom okeanu.
1724. - Rođen je jedan od najvećih svetskih mislilaca, nemački filozof Imanuel Kant (Immanuel) čije je delo imalo ogroman uticaj na ukupnu filozofiju ("Kritika čistog uma", "Kritika praktičnog uma", "Kritika rasudne snage", "Opšta istorija prirode i teorije neba").
1766. - Rođena je francuska književnica Ana Lujza Žermen Neker (Anne Louise Germaine Necker), baronica od Stal-Holštajna (Stael-Holstein), poznata kao Madam de Stal. Knjigom "O Nemačkoj" dala je veoma značajan doprinos teoriji francuskog i evropskog romantizma. Njen salon u Parizu bio je čuveno mesto okupljanja intelektualaca toga vremena.
1838. - Britanski brod "Sirijus" prvi je prešao Atlantski okean koristeći isključivo parni pogon. Putovanje od britanske luke Kork do američke luke Njujork trajalo je 18 dana i deset časova.
1870. - Rođen je Vladimir Iljič Uljanov - Lenjin, vođa Oktobarske revolucije u Rusiji 1917, osnivač Komunističke partije i prvi sovjetski lider.
1881. - Rođen je ruski političar Aleksandar Fjodorovič Kerenski, predsednik privremene vlade od jula 1917. Smenjen je u Oktobarskoj revoluciji nakon čega je emigrirao u Francusku, a kasnije u SAD.
1904. - Rođen je američki nuklearni naučnik Robert Openhajmer (Oppenheimer). Tokom drugog svetskog rata vodio je laboratoriju u Las Alamosu u kojoj se istraživala proizvodnja atomske bombe.
1915. - Nemačka vojska je u prvom svetskom ratu na zapadnom frontu kod Ipra prvi put upotrebila bojni otrov, koji je dobio naziv iperit.
1916. - Rođen je američki violinista Jehudi Menjuhin (Yehudi Menuhin), jedan od najvećih violinističkih virtuoza 20. veka. Debitovao je u osmoj godini kao solista u violinskom koncertu Feliksa Mendelsona (Felix Mendelssohn).
1933. - Umro je engleski inženjer Frederik Henri Rojs (Frederick Henry Royce), koji je s Čarlsom Rolsom (Charles Rolls) 1906. osnovao automobilsku kompaniju "Rols-Rojs".
1944. - Na aerodromu Benina kod Bengazija u Libiji u Drugom svetskom ratu formirana je Prva vazduhoplovna eskadrila Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, koja je raspolagala sa 16 borbenih aviona "Spitfajer".
1969. - Britanac Robin Noks-Džonston (Knox-Johnston) uplovio je u luku Falmut i time okončao prvo putovanje oko sveta jedrilicom. Putovanje je trajalo 312 dana.
1975. - U Hondurasu je vojnim pučem smenjen predsednik general Osvald Lopez Arelano (Osvaldo Lopez Arellano).
1990. - Na prvim višestranačkim izborima u Hrvatskoj pobedila je Hrvatska demokratska zajednica, a njen lider Franjo Tuđman izabran je za predsednika Predsedništva Hrvatske. Nakon proglašenja nezavisnosti Hrvatske od SFR Jugoslavije 25. juna 1991. Tuđman je postao predsednik Republike Hrvatske.
1992. - U seriji ekspolozija u kanalizacionom sistemu u meksičkom gradu Gvadalahara poginulo je oko 200 ljudi.
1994. - Umro je Ričard Nikson (Richard Nixon), predsednik SAD od 1969. Povukao se 1974, pre isteka drugog mandata zbog umešanosti u aferu "Votergejt".
1995. - Vojne snage plemena Tutsi u Ruandi napale su izbeglički kamp Kibeho u kojem su bili smešteni pripadnici plemena Hutu i pobile oko 2000 ljudi.
1997. - Peruanska vojska uspela je da uđe u rezidenciju japanskog ambasadora u Limi i da oslobodi 71 taoca koje su četiri meseca držali gerilci levičarskog pokreta "Tupak Amaru". U akciji je poginuo jedan talac, trojica vojnika i svih 14 gerilaca.
1999. - U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođena je rezidencija predsednika Slobodana Miloševića. Rezidencija je prethodno bila ispražnjena.
2003. - U 77 godini umrla je Felis Brajant ((Felice Bruant), američki tekstopisac, koja je kooautor velikih hitova "Njake Up Little Susie" i "Bye Bye Baby" koje su izvodili "Everly Brothers".
2004. - U eksploziji nakon sudara dva voza na železničkoj stanici u blizini grada Rjongčona u Severnoj Koreji, poginulo je najmanje 161 osoba, više od 1.300 je povređeno, a oko 2.000 kuća je oštećeno.

23. APRIL

1564. - Rođen je engleski dramski pisac Vilijam Šekspir (Wiliam Shakespeare). Njegove drame, od kojih je veliki broj ekranizovan, i danas su na repertoarima svetskih pozorišta ("Hamlet", "Romeo i Julija", "Otelo", "Makbet"). Umro je istog datuma 1616. godine.
1616. - U Madridu je umro španski književnik Migel de ServantesSavedra (Miguel, Cervantes). Pisao je romane, drame, komedije, pripovetke i pesme, a u svetsku književnost ušao je sa romanom "Don Kihot", koji se smatra pretečom modernog romana.
1728. - U katastrofalnom požaru uništen je veliki deo Kopenhagena.
1755. - Rođen je engleski slikar Džozef Malard Vilijam Tarner(Joseph William Turner). Njegovo slikarstvo imalo je značajan uticaj na francuske impresioniste.
1850. - Umro je pesnik Vilijam Vordsvort (William Wordsworth), uzKolridža (Coleridge) najznačajniji predstavnik romantizma u engleskoj književnosti. Njegova zbirka pesama "Lirske balade" (1798) označila je početak romantizma u engleskoj književnosti.
1858. - Rođen je nemački fizičar Maks Plank (Max, Ludwig Planck), tvorac kvantne teorije, za koju je 1918. godine dobio Nobelovu nagradu.
1867. - Rođen je srpski političar, publicista i književnik Jaša Prodanović, jedan od osnivača Jugoslovenske republikanske demokratske stranke. Bio je potpresednik vlade FNRJ od 1946. do 1948. godine. Uređivao je časopise "Narodna misao" i "Ođek", priredio je dve antologije narodnih pesama i pripovedaka i celokupna dela Jovana Jovanovića Zmaja, Jove Ilića, Svetislava Vulovića i Laze Lazarevića.
1880. - Rođen je ruski baletski igrač, koreograg i pedagog Mihail Mihajlovič Fokin, reformator klasičnog baleta.
1891. - Rođen je ruski kompozitor i pijanista Sergej Prokofjev,jedan od najoriginalnijih muzičkih stvaralaca 20. veka.
1897. - Rođen je kanadski političar i državnik Lester Bouls Pirson (Bowles Pearson), šef diplomatije od 1948. do 1957. i premijer Kanade od 1963. do 1968. godine. Zalaganje za mirno rešenje Suecke krize donelo mu je 1957. godine Nobelovu nagradu za mir.
1899. - Rođen je srpski istoričar Mihailo Dinić, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Objavio je veliki broj radova iz srednjovekovne istorije Srbije, Bosne, Dubrovnika, Hrvatske. Izučavao je i rudarstvo srednjeg veka u našim krajevima.
1913. - Turci su u prvom balkanskom ratu predali Skadar Crnogorcima. Odlukom velikih sila 14. maja Crnogorci su se morali povući, a Skadar je pripao Albaniji.
1928. - Rođena je Širli Templ (Schirly Tempel), koja je kao detepostala holivudska filmska zvezda. Kasnije je bila američki ambasador u Gani i Čehoslovačkoj.
1938. - Sudetski Nemci zatražili su, uz podršku Hitlera, punuautonomiju u okviru Čehoslovačke. Minhenskim sporazumom u septembru iste godine Hitler je Sudete pripojio Nemačkoj, a 1939. okupirao je Čehoslovačku.
1941. - Grčka vojska je kapitulirala pred trupama nacističke Nemačke, a kralj i vlada napustili su zemlju.
1945. - Sovjetska armija oslobodila je u Drugom svetskom ratunacističke logore Saksenhauzen i Ravensbrik.
1975. - Poslednja sajgonska vlada podnela je ostavku, a predsednik SAD Džerald Ford priznao je poraz u Vijetnamskom ratu.
1986. - Umro je američki filmski reditelj austrijskog porekla Oto Preminger (Otto). Proslavio se filmovima "Laura", "Karmen Džons" i "Egzodus".
1990. - Kineski premijer Li Peng doputovao je u Moskvu. To je bilaprva poseta jednog kineskog premijera SSSR-u posle 26 godina. 1992 - Umro je indijski filmski reditelj Satjađit Raj (Satyajit Ray), tri nedelje nakon što je dobio Oskara za životno delo. ("Otac Pančali", "Kamen mudrosti", "Rabindranat Tagore").
1997. - Predsednici Rusije i Kine Boris Jeljcin i Đijang Cemin(Jiang Zemin) potpisali su deklaraciju kojom su se usprotivili dominaciji jedne super sile u posthladnoratovskoj eri.
1998. - Umro je grčki državnik Konstantin Karamanlis(Konstantinos), premijer od 1955. do 1963. i 1974, posle pada vojne hunte, predsednik Grčke od 1980. do 1985. godine.
1998. - U Srbiji, na referendum o stranom posredovanju urešavanju problema na Kosovu i Metohiji izašlo je 73,05 odsto upisanih birača. Protiv učšća stranih predstavnika u rešavanju problema na Kosovu izjasnilo se 94,73 odsto.
1999. - Tridesetog dana vazdušnih napada NATO-a na SR Jugoslavijupogođena je zgrada državne televizije. Poginulo je 16, a ranjeno 18 radnika. Uništeno je i više repetitora RTS u Srbiji.
2003. - Svetska banka odobrila je kredit od 80 miliona dolara zapodršku reformama socijalnog sektora u Srbiji.
2003. - U Pekingu su održani prvi direktni pregovori SAD iSeverne Koreje, posle priznanja Severne Koreje da je tajno radila na unapređenju svog nuklearnog oružja i time prekršila svoje međunarodne obaveze.
2005. - Umro je britanski glumac ser Džon Mils (John Mills),nagrađen Oskarom 1971. za ulogu seoskog mutavca u filmu "Rajanova kći" Dejvida Lina (David Lean).
2005. - Umro je Eduardo Paoloci (Paolozzi) jedan od najistaknutijih britanskih umetnika i osnivač pop art pokreta u Velikoj Britaniji. Među znacajnijim delima koje je ostavio je živopisni mozaik na stanici Totenhem kort roud u podžemnoj železnici u Londonu i monumentalna bronzana statua Isaka Njutna (Isaac Newton) ispred Britanske biblioteke.

24. APRIL

1731. - Umro je engleski pisac Danijel Defo (Daniel Defoe), autor romana "Robinson Kruso".
1792. - Francuski kapetan Klod Žozef Ruže de Lil (Claude-Joseph Rouget, Lisle) komponovao je "Marseljezu", koja je kasnije postala himna Francuske.
1815. - U Takovu, pod vođstvom Miloša Obrenovića, počeo je Drugi srpski ustanak protiv turske vlasti. Ustanak je okončan sporazumom kojim je Srbija dobila samoupravu. Miloš Obrenović kasnije se izborio za položaj autonomne kneževine i naslednog kneza.
1833. - Rođen je crnogorski vojvoda i pisac Marko Miljanov Popović, koji se istakao u borbi protiv Turaka. Naučio je da čita i piše u 50-toj godini kada se povukao iz javnog života zbog neslaganja sa politikom knjaza Nikole I Petrovića Njegoša ("Primjeri čojstva i junaštva", "Pleme Kuči u narodnoj priči i pjesmi", "Život i običaji Arbanasa").
1856. - Rođen je francuski maršal Filip Peten (Philippe Petain), heroj iz Prvog svetskog rata nakon pobede nad Nemcima kod Verdena. U Drugom svetskom ratu sarađivao je sa nacističkom Nemačkom i bio na čelu kvislinške vlade u Višiju.
1898. - Španija je objavila rat SAD kao odgovor na ultimatum američke administracije da se španska vlast povuče sa Kube.
1903. - Umro je pravnik i istoričar Valtazar Bogišić, ministar pravde u Crnoj Gori od 1893. do 1899. i autor dela "Opšti imovinski zakonik za knjaževinu Crnu Goru" koji je 1888. napisao na zahtev crnogorskog knjaza Nikole I Petrovića Njegoša.
1916. - U Dablinu je počeo antibritanski ustanak ("Uskršnji ustanak") za nezavisnu Irsku Republiku. Britanske trupe ugušile su ustanak za šest dana.
1934. - Rođena je američka filmska glumica Širli Meklejn (Shirley Mac Laine). Proslavila se filmovima "Nevolje sa Harijem", "Apartman", "Slatka Irma", "Artisti i modeli" i "Vreme nežnosti", za koji je dobila Oskara.
1945. - Američke trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Dahau.
1950. - Formirana je država Jordan spajanjem kraljevine Transjordanija i Palestine pod jordanskom okupacijom.
1967. - Poginuo je sovjetski kosmonaut Vladimir Mihajlovič Komarov prilikom prizemljenja vasionskog broda "Sojuz 1".
1970. - Kina je lansirala prvi veštački satelit.
1975. - Troje ljudi je poginulo u napadu nemačke terorističke grupe Bader-Majnhof na ambasadu Nemačke u Stokholmu.
1986. - Umrla je Volis Simpson (Wallis), koja je udajom za britanskog kralja Eduarda VIII (Edward) postala vojvotkinja od Vindžora. Ne želeći da se odrekne braka sa Amerikankom, već jednom razvedenom i neplemićkog porekla, kralj je bio prinuđen da 1936. abdicira.
1987. - Slobodan Milošević, tadašnji predsednik Predsedništva Saveza komunista Srbije, posetio je Kosovo Polje i dao podršku Srbima sa Kosova koji su se žalili na sve agresivniji nacionalizam kosovskih Albanaca. Ta podrška, simbolično izražena rečenicom "Niko ne sme da vas bije", označila je početak srpskog populističkog talasa na čijem će čelu u narednih 13 godina biti Slobodan Milošević.
1991. - Vlada Južne Afrike je saopštila da je postigla dogovor s Afričkim nacionalnim kongresom (ANC) Nelsona Mandele da do 30. aprila 1991. oslobodi sve političke zatvorenike.
1992. - Gerilski lideri u Avganistanu dogovorili su se da Savet od 50 članova preuzme vlast posle rušenja komunističkog režima Nadžibulaha.
1996. - Palestinski parlament u izbeglištvu je iz povelje Palestinske oslobodilačke organizacije izbacio odredbu o uništenju Izraela.
1996. - U Pekingu, predsednici Rusije i Kine Boris Jeljcin i Džijang Cemin (Jiang Zemin) dogovorili su se o novim odnosima dve zemlje.
2002. - U svom domu u Njujorku u 94. godini života umro je fizičar i profesor u penziji Masačusetskog instituta za tehnologiju (MIT) Viktor F. Vajskopf (Victor Weisskopf), koji je iz Beča došao u Ameriku 1937. i kasnije bio jedan od pronalazača atomske bombe, a potom zagovornik kontrole nuklearnog oružja.
2003. - Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije podnelo je Okružnom tužilaštvu u Beogradu krivičnu prijavu protiv bivšeg predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića i još osam lica osumnjičenih za umešanost u ubistvo bivšeg predsednika Predsedništva Srbije Ivana Stambolića.
2003. - Južnoafrički sud osudio je heroinu antiaparthejda Vini Madikizela-Mendela, bivšu suprugu nekadašnjeg predsednika Nelsona Mendele, na šest godina zatvora zbog prevare i krađe. Nakon žalbe kazna joj je smanjena na tri i po godine zatvora.
2004. - Kiparski Grci su dvotrećinskom većinom na referendumu odbili ujedinjenje sa kiparskim Turcima i time sprečili da ceo Kipar uđe u Evropsku uniju.
2004. - Papa Jovan Pavle Drugi postavio je jednu opaticu na odgovornu poziciju u Rimokatoličkoj crkvi, treće mesto u kongregaciji koja rukovodi verskim redovima. To je najviše mesto koje je jedna opatica ikada zauzela u adminsitraciji Rimokatoličke crkve.
2004. - SAD su ublažile ekonomske sankcije Libiji, pošto je napustila program proizvodnje oružja za masovno unsistenje. Sankcije su bile na snazi od 1986. godine.

25. april

1599. - Rođen je Oliver Kromvel, engleski vojskovođa i državnik, najvažnija ličnost Engleske buržoaske revolucije. Kromvel je organizovao revolucionarnu vojsku kojom je porazio kraljevske pristalice kod Marston Mura i Nezbija, a potom je zarobio i kralja Čarlsa I, koji je kasnije osuđen na smrt. Odbivši titulu kralja, Kromvel je 1653. postao protektor triju kraljevina: Engleske, Škotske i Irske. Posle njegove smrti ponovo je uspostavljena monarhija.

1684. - Odobrena patentna zaštita za naprstak.

1765. - Rođen je srpski guslar Filip Višnjić, najistaknutiji srpski pesnik u prvoj polovini 19. veka, "Homer srpske epske književnosti". Taj Srbin iz Bosne, slep od osme godine, rano je počeo da uz gusle stvara nadahnute pesme o borbama za oslobođenje od Turaka, krstareći balkanskim krajevima od Temišvara do Skadra, od Banja Luke do Smedereva. Priključio se 1809. Prvom srpskom ustanku i postao "pesnik bune". Posle sloma ustanka 1813, prešao je u Srem i nastanio se u selu Grk (Višnjićevo), u kojem je ostao do smrti 1835. U Sremu je 1815. upoznao Vuka Karadžića, koji je zapisao mnoge njegove pesme, uključujući "Početak bune na dahije", "Boj na Mišaru", "Knez Ivo Knežević", "Smrt Marka Kraljevića".

1792. - Prvi put je upotrebljena giljotina, sprava za pogubljenje u Francuskoj revoluciji. Prva žrtva je bio Nicolas J. Pelletier,

1840. - Rođen je Petar Ilič Čajkovski, ruski kompozitor i najistaknutiji simfoničar 19. veka. Komponovao je šest simfonija, koncerte za klavir, violinu i orkestar, solo pesme i opere: "Evgenije Onjegin", "Pikova dama", balete: "Labudovo jezero", "Uspavana lepotica"....

1901. - Njujork postaje prva država u kojoj su automobili morali da nose registarske tablice. Taksa na tablicu iznosila je jedan dolar.

1938. - Umro je srpski general i vojni pisac Živko Pavlović, član Srpske kraljevske akademije, učesnik oba balkanska i Prvog svetskog rata. U Prvom balkanskom ratu bio je načelnik štaba Primorskog kora koji je opsedao Skadar, a u Drugom načelnik Operativnog odeljenja srpske Vrhovne komande. U Prvom svetskom ratu bio je jedan od najbližih saradnika vojvode Radomira Putnika, a kao pomoćnik načelnika štaba Vrhovne komande rukovodio je povlačenjem srpske vojske preko Crne Gore i Albanije. Na Solunskom frontu komandovao je 1916. i 1917. Šumadijskom divizijom. Penzionisan je 1923. zbog neslaganja s kraljem Aleksandrom Karađorđevićem.

1945. - U San Francisku je 45 zemalja antihitlerovske koalicije, uključujući Jugoslaviju, počelo osnivačku konferencija UN.

1950. - Chuck Cooper je prvi crnac koji je zaigrao u NBA ligi.

1961. - Robert Nojs je patentirao integrisano kolo.

1974. - Diktator Antўnio Salazar svrgnut je sa vlasti u Portugalu.

26. april

121. - Rođen je rimski filozof i car Marko Aurelije Antonije. Tokom ratnih pohoda u Evropi i Aziji vodio je beleške koje su objavljene posle njegove smrti pod naslovom "Samom sebi".
1452. - Rođen je italijanski slikar, vajar, pronalazač i naučnik Leonardo da Vinči. Njegovo najpoznatije slikarsko delo, čuvena "Mona Liza", izložena je u pariskom Luvru, a crteži i rukopisi čuvaju se u milanskoj biblioteci Ambrosiana, londonskom Britanskom muzeju i Vindžoru. Od njegovih naučnih radova najznačajniji je "Traktat o slikarstvu".
1532. - U pohodu na Beč, turska vojska, pod komandom sultana Sulejmana II ušla je u Mađarsku.
1607. - Kapetan Džon Smit (John Smith) doveo je u Kejp Henri u Virdžiniji prve koloniste koji su osnovali prvo stalno britansko naselje u Americi.
1711. - Rođen je britanski filozof škotskog porekla, Dejvid Hjum (David Hume), preteča klasičnih engleskih ekonomista i autor kvantitativne teorije novca. ("Rasprava o ljudskoj prirodi", "Filozofski ogled o ljudskom razumu").
1798. - Rođen je francuski slikar Ežen Delakroa (Eugene Delacroix), predstavnik romantizma u francuskom slikarstvu. Ilustrovao je Geteovog "Fausta" i napisao "Dnevnik" u kojem je izložio zapažanja o umetnosti ("Danteova barka", "Ulazak krstaša u Carigrad", "Na barikadama 28. jula 1830").
1812. - Rođen je nemački industrijalac Alfred Krup, koji je prvi počeo praviti topove od livenog čelika i vrlo brzo stekao monopol u snabdevanju oružjem većeg broja evropskih zemalja. Koncern "Krup" bio je glavni snabdevač oružjem Nemačke u Prvom i Drugom svetskom ratu. Međunarodni vojni sud u Nirnbergu osudio je 1948. godine Krupovog potomka na 12 godina zatvora i konfiskaciju imovine.
1828. - Rusija je objavila rat Turskoj u znak podrške Grčkoj u borbi za nezavisnost.
1894. - U Aleksandriji, u Egiptu rođen je Rudolf Hes (Hess), nacistički lider i Hitlerov zamenik. Na suđenju u Nirnbergu 1946. osuđen je na doživotnu robiju zbog ratnih zločina. U avgustu 1987. izvršio je samoubistvo u zatvoru Špandau.
1904. - Umro je srpski matematičar Dimitrije Nešić, profesor na Velikoj školi u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije i ministar prosvete 1894. Uveo je zakon o metarskim merama u Srbiji.
1910. - Rođen je književnik Meša Selimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Pisao je romane ("Derviš i smrt", "Tišina", "Tvrđava"), pripovetke, eseje i filmske scenarije.
1915. - Italija je tajno potpisala Londonski ugovor s Velikom Britanijom, Rusijom i Francuskom i prešla u Prvom svetskom ratu na stranu sila Antante uz obećanje da će dobiti Tirol, Trst, Goricu, Istru, delove Dalmacije i Albanije.
1931. - Umro je srpski glumac i reditelj Milorad Gavrilović, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, jedan od najdarovitijih i najobrazovanijih glumaca u to vreme.
1937. - Da bi pomogli generalu Franku (Franco) u vreme španskog građanskog rata, Hitlerovi avioni bombardovali su španski grad Gernika. Razaranje ovog grada inspirisalo je Pikasa (Picasso) da naslika čuvenu "Gerniku", apokaliptični prikaz građanskog rata.
1942. - U najvećoj nesreći u istoriji rudarstva, u kineskom rudniku uglja u Benksiju, tada pod okupacijom Japana, poginulo je najmanje 1540 ljudi.
1945. - Uhapšen je maršal Henri Filip Peten (Philippe, Petain), šef francuskog kolaboracionističkog režima sa sedištem u Višiju u Drugom svetskom ratu. Osuđen je na smrt zbog izdaje, ali mu je zbog ranijih zasluga i starosti kazna preinačena u doživotnu robiju.
1954. - U Ženevi je počela konferencija o Indokini kojom je okončana francuska dominacija u tom delu sveta. SAD nisu prihvatile rezultate skupa pa je u junu 1954. diktator Ngo Din Dijem (Dinh, Diem), uz podršku SAD, postao premijer Južnog Vijetnama.
1962. - Britanija je lansirala prvi satelit Ariel I.
1964. - Tanganjika, Zanzibar i Pemba su osnovale Ujedinjenu Republiku Tanganjike i Zanzibara, koja je 29. oktobra 1964. promenila naziv u Tanzanija.
1984. - Umro je američki džez muzičar i vođa orkestra Vilijam "Kaunt" Bejzi (Njilliam Count Basie). Članovi njegovog orkestra (1937) bili su i trubač Bak Klejton (Buck Claayton) i pevačica Bili Holidej (Billie Holiday).
1986. - Eksplodirao je četvrti blok nuklearne centrale u Černobilju u Ukrajini. Radioaktivni oblaci prekrili su gotovo celu Evropu, a posledice, ove do sada najveće nuklearne katastrofe, još uvek se ispituju. Nuklearna centrala trajno je zatvorena 15. decembra 2000. godine.
1999. - Tokom vazdušnih udara NATO na SR Jugoslaviju, Evropska unija je zabranila ulazak u zemlje članice Unije predsedniku SRJ Slobodanu Miloševiću, članovima njegove porodice, visokim zvaničnicima SRJ i Srbije i uvela embargo na uvoz nafte.
2003. - Na zasedanju Komisije UN za ljudska prava ozvaničen je kraj mandata specijalnog izaslanika za ljudska prava u Srbiji i Crnoj Gori.
2005. - Sirija je u potpunosti povukla svoje trupe iz Libana, posle gotovo tri decenije vojnog prisustva u toj zemlji.

28. april

1442. - Roden je engleski kralj Edvard IV, sin vojvode od Jorka. U ratu protiv dinastije Lankaster, posle zauzimanja Londona i pobede kod Toutona, izabran je za kralja. Time je kraljevska vlast prešla na kucu Jork.
1789. - Pobunjena posada engleskog broda "Baunti" ostavila je kapetana broda Vilijama Blaja i 18 njegovih pristalica u vodama kod Tahitija. Blaj je posle 48 dana dramaticne plovidbe i više od 3.500 milja uspeo da se domogne ostrva Timor, blizu Jave.
1804. - Tokom Prvog srpskog ustanka, u Zemunu je održan sastanak srpskih ustanika i Turaka, uz posredovanje Austrije. Nakon neuspelih pregovora o uspostavljanju mira, srpski pregovarači su se vratili u Ostružnicu i počeli pripreme za napad na Beograd.
1878. - Rodjen je američki filmski i pozorišni glumac Lajonel Barimor. Kao dete proslavio se u ulozi Olivera Tvista, a kasnije je značajne uloge odigrao u filmovima "Grand hotel", "Ostrvo Largo", "Dama s kamelijama", kao i u TV seriji "Dr Kilder".
1918. - U zatvoru u Terezinu umro je Gavrilo Princip. Na dvadesetogodišnji zatvor osudile su ga austrougarske vlasti nakon atentata na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda u Sarajevu 1914, cime je poceo Prvi svetski rat.
1919. - Na Versajskoj mirovnoj konferenciji u Parizu 32 države, uključujući i Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, prihvatile su pakt o osnivanju Lige naroda, organizacije koja je bila preteča Ujedinjenih nacija.
1924. - Rođen je zambijski državnik Kenet Kaunda (Kenneth), prvipredsednik Zambije od 1964. do 1991. i jedan od lidera Pokreta nesvrstanih zemalja.
1924. - Rodjen Kenet Kaunda (Kenneth Kaunda), poznati africki politicar, i predsednik Zambije
1936. - Umro je egipatski kralj Fuad I. Za kralja se proglasio1922, kada je ukinut britanski protektorat nad Egiptom. Nasledio ga je sin Faruk I.
1937. - Rodjen je Sadam Husein, irački vodja.
1939. - Adolf Hitler odbacio je nemačko-poljski pakt o nenapadanju, sklopljen u januaru 1934. i nemačko-britanski ugovor iz juna 1935.
1941. - Rodjena je En (Ann) Margret, američka filmska glumica švedskog porekla.
1945. - Italijanski partizani su izvršili atentat na diktatora Benita Musolinija.
1952. - Japanu je vraćen suverenitet koji mu je, nakon poraza uDrugom svetskom ratu, bio oduzet mirovnim ugovorom iz San Franciska 1951. godine.
1969. - General de Gol je dao ostavku na mesto predsednika Francuske.
1969. - Predsednik Francuske Šarl de Gol dao jeostavku nakon referenduma o regionalizaciji zemlje i reorganizaciji Senata, na kojem je većina Francuza glasala protiv njegovih predloga.
1977. - Članovi nemačke levičarske terorističke grupe"Bader-Majnhof" osuđeni su na doživotnu robiju.
1980. - Državni sekretar SAD Sajrus Vens podneo jeostavku posle neuspele misije komandosa u spašavanju američkih taoca u Iranu.
1992. - Prokomunistička vlada u Kabulu predala je vlast islamskim gerilcima, čime je okončan 14-godišnji građanski rat u Avganistanu.
1995. - U eksploziji gasa poginula su najmanje 103 stanovnikajužnokorejskog mesta Tegu.
1999. - Vlada SR Jugoslavije podnela je Međunarodnom sudu pravde u Hagu tužbu protiv zemalja NATO-a zbog "neovlašćene upotrebe sile" u vazdušnim udarima koji su počeli 24. marta.
1999. - Vlada SR Jugoslavije podnela je Međunarodnom sudu pravde u Hagu tužbu protiv zemalja NATO-a zbog "neovlašćene upotrebe sile" u vazdušnim udarima koji su počeli 24. marta.
2001. - Prvi turista u svemiru, američki biznismen Denis Tito, platio je 20 miliona dolara za svoje putovanje na Međunarodnu svemirsku stanicu, na koje je otišao sa ruskom posadom.
2002. - U padu helihoptera u Rusiji, poginuo je gubernator sibirske oblasti Krasnojarsk, general Aleksandar Lebed, bivši savetnik za bezbednost predsednika Borisa Jeljcina.
2004. - Snimci američke TV Si-Bi-Es (CBS) o zlostavljanju iračkih zarobljenika u iračkom zatvoru Abu Graib, pod kontrolom američke vojske, izazvali su šok u svetu. Američki predsednik Džordž Buš uputio je javno izvinjenje iračkom narodu za poniženje koje su pretrpeli irački zatvorenici i njihove porodice.
2005. - Irak je dobio prvu demokratsku vladu u poslednjih više od 50 godina.

29. april

1429. - Žan d'Ark (Jeanne d'Arc), poznatija kao Jovanka Orleanka, oslobodila je Orlean, grad koji su britanske trupe opsedale sedam meseci.
1769. - Rođen je engleski vojskovođa i državnik Artur Velzli (Arthur Wellesley), prvi vojvoda od Velingtona (Wellington), koji je porazio Napoleona I 1815. kod Vaterloa. Kao vođa torijevske desnice bio je premijer od 1828. do 1830. godine.
1818. - Rođen je Aleksandar II Nikolajevič Romanov, ruski car od 1855. Tokom njegove vladavine ukinuto je kmetstvo, reformisani su sudovi, data ograničena samouprava gubernijama i gradovima. U februaru 1881. ubio ga je pripadnik organizacije "Narodna volja".
1854. - Rođen je francuski matematičar Žil Anri Poenkare (Jules Henri Poincare), autor teorije automorfnih funkcija i jedan od osnivača topologije.
1892. - U Beogradu je osnovana Srpska književna zadruga. Prvi predsednik bio je Stojan Novaković, a potpredsednik Jovan Jovanović Zmaj, koji je izradio i njen amblem. Prva objavljena knjiga bila je "Život i priključenija" Dositeja Obradovića.
1899. - Rođen je američki pijanista, kompozitor i šef orkestra Edvard Kenedi "Djuk" Elington (Edward Kennedy Duke Ellington), jedan od najznačajnijih džez muzičara XX veka.
1907. - Rođen je američki filmski režiser austrijskog porekla Fred Cineman (Zinnemann), dobitnik Oskara za filmove "Odavde do večnosti" i "Čovek za sva vremena".
1929. - Umro je srpski vojvoda Stepan-Stepa Stepanović, general i ministar vojske 1908. i od 1911. do 1912. godine. Čin vojvode dobio je nakon pobede nad austrougarskom vojskom u Cerskoj bici u avgustu 1914. godine.
1936. - Rođen je indijski dirigent i violinista Zubin Mehta, jedan od najvećih dirigenata 20. veka. Karijeru profesionalnog dirigenta započeo je nastupima u Jugoslaviji i Belgiji.
1945. - Snage nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu kapitulirale su u severnoj Italiji, Austriji, Štajerskoj i Koruškoj.
1945. - Američke trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Dahau.
1975. - Poslednji američki vojnici evakuisani su iz Sajgona, dan uoči ulaska severnovijetnamskih snaga u grad.
1975. - Umro je engleski filmski režiser Alfred Hičkok (Hitchcock), proslavljeni autor kriminalističkih filmova, majstor filmske montaže, napetosti i ambijenta ("Čovek koji je suviše znao", "Nevolje sa Harijem", "Vrtoglavica", "Ptice", "Psiho").
1991. - U zemljotresu u sovjetskoj republici Gruziji poginulo je više od 140 ljudi.
1992. - Jedinice Teritorijalne odbrane i policije Bosne i Hercegovine blokirale su kasarne Jugoslovenske narodne armije u Sarajevu.
1998. - Kontakt grupa u Rimu usvojila je paket sankcija protiv SRJ zbog pogoršanja situacije na Kosovu.
1999. - U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju srušen je telekomunikacioni toranj na Avali.
2003. - U Zagrebu je preminuo penzionisani hrvatski general Janko Bobetko (84), koga je Haški tribunal u septembru 2002. optužio za ratni zločin počinjen 1993. godine u vojnoj akciji "Medački džep".

30. april

1722. - Prvi put se pominje igra pod nazivom bilijar.

1789. - Džordž Vašington je inaugurisan za prvog predsednika SAD-a.

1808. - Italijan Pellegrini Turri konstruisao je prvu mašinu za kucanje.

1864. - U državi Njujork prvi put se uvodi praksa izdavanja i naplaćivanja dozvola za lov.

1915. - U Parizu su, za vreme Prvog svetskog rata, srpski, hrvatski i slovenački političari, izbegli iz Austrougarske, osnovali Jugoslovenski odbor radi pokretanja akcije na međunarodnoj sceni za oslobođenje jugoslovenskih krajeva od Habzburške monarhije i ujedinjenje tih krajeva sa Srbijom i Crnom Gorom.

1945. - Delovi 45. divizije Jugoslovenske armije koji su progonili već razbijene nemačke i hrvatske jedinice, u Drugom svetskom ratu oslobodili su ustaški koncentracioni logor Jasenovac, u kojem je likvidirano najmanje 700.000 Srba, Jevreja i Roma. Prilikom povlačenja, ustaše su masakrirale logoraše, tako da ih je jedva stotinak dočekalo oslobodioce. Jasenovac je tokom rata bio najveća "fabrika smrti" na Balkanu, "fabrika" koja je punom parom radila od leta 1941, pri čemu je jedinice pod komandom Josipa Broza nisu ni najmanje ometale.

1945. - Adolf Hitler i Eva Braun izvršili su samoubistvo u bunkeru Rajhs kancelarije.

1953. - U Beogradu je za posetioce otvoren Železnički muzej, prvi te vrste u Jugoslaviji, osnovan u februaru 1950.

1955. - Pronađen je hemijski element mendeljevijum, aktinid dobijen veštačkim putem. Redni broj mu je 101, a oznaka Mv.

1970. - Američke trupe izvršile su invaziju na Kambodžu.

1991. - Ciklon koji je zahvatio Bangladeš usmrtio je 125.000 ljudi.

1993. - Na teniskom terenu u Hamburgu prvu zvezdu svetskog tenisa, Moniku Seleš, tada Jugoslovenku, nožem je ubo navodno umno poremećeni navijač nemačke teniserke Štefi Graf. Napadač je ostao nekažnjen, zahvaljujući skandaloznim presudama nemačkog suda.

1. maj

1218. - Rođen je nemački car Rudolf I Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca, jedne od najstarijih dinastija u Evropi. Vladao je od 1273. do smrti 1291. godine.
1707. - Stupio je na snagu Zakon o Uniji kojom su se kraljevine Škotska i Engleska ujedinile u Veliku Britaniju.
1778. - U Somboru je otvorena prva srpska učiteljska škola.
1858. - Crnogorci su na Grahovu potukli znatno jače turske trupe. Posle te pobede, uz podršku Francuske, međunarodna komisija je 1860. odredila granice između Otomanskog carstva i Crne Gore, kojoj su pripojeni Grahovo, Rudine, Nikšićka Župa i Gornji Vasojevići.
1866. - U Srbiji su puštene u promet prve poštanke marke. Istog dana 1874. prve poštanske marke puštene su u promet u Crnoj Gori.
1873. - Škotski lekar, misionar i istraživač Afrike Dejvid Livingston (David Livingstone), koji je otkrio Viktorijine vodopade, pronađen je mrtav u mestu Čitambo u sadašnjoj Zambiji.
1876. - Britanski parlament usvojio je Zakon o kraljevskim titulama na osnovu kojeg je kraljica Viktorija I (Victoria) proglašena caricom Indije.
1886. - U Čikagu je 40.000 radnika stupilo u štrajk, zahtevajući bolje uslove rada, izražene u paroli "tri osmice" - po osam sati rada, odmora i kulturnog uzdizanja. U sukobu s policijom ubijeno je šest i ranjeno oko 50 radnika. Od 1889. ovaj dan se slavi kao Međunarodni praznik rada. U Srbiji je prvi put proslavljen 1894.
1904. - Umro je češki kompozitor Antonjin Dvoržak (Antonin Dvorak). Iz njegovog bogatog opusa izdvaja se devet simfonija među kojima je najpoznatija "Simfonija iz novog sveta".
1925. - Kipar je zvanično postao britanska kolonija. Velika Britanija je 1878. Kipar preuzela od Turske, a 1914. je izvršila aneksiju ostrva.
1931. - Zvanično je otvoren "Empajer stejt bilding", 102 sprata visok njujorški oblakoder, tada najviša zgrada u svetu.
1945. - Nemački nacistički lider Jozef Gebels (Joseph Goebbels), ministar prosvete i propagande po dolasku nacista na vlast 1933, izvršio je samoubistvo u bunkeru u Berlinu. Iz straha pred odgovornošću za nacističke zločine Gebels se ubio zajedno sa celom porodicom u poslednjim časovima pred pad Berlina u Drugom svetskom ratu.
1960. - Na teritoriji Sovjetskog Saveza oboren je američki špijunski avion "U-2". Pilot Frensis Pauers (Francis Powers), koji se spasao iskakanjem, zarobljen je i u februaru 1962. razmenjen za jednog sovjetskog špijuna.
1978. - Japanski istraživač Naomi Uemura postao je prvi čovek koji je sam stigao na Severni pol, prešavši 950 kilometara na sankama s psećom zapregom.
1982. - U Poljskoj, 50.000 pristalica "Solidarnosti" demonstriralo je protiv vojne vlasti. Ratno stanje u zemlji uvedeno je 13. decembra 1981, kada je general Vojćeh Jaruzelski suspendovao civilne vlasti.
1993. - U atentatu u Kolombu tokom prvomajske proslave ubijen je predsednik Šri Lanke Ranasingea Premadasu (Ranasinghe).
1994. - U trci za "Gran Pri San Marina" poginuo je brazilski automobilski as Ajrton Sena (Ayrton Senna) jedan od najboljih vozača "formule 1".
1995. - Artiljerijskim napadom na Pakrac počela je ofanziva hrvatskih snaga na zapadnu Slavoniju pod nazivom "Bljesak". Nekoliko dana kasnije Hrvatska je zauzela celo područje, a desetine hiljada Srba izbeglo je u Bosnu i Srbiju.
1997. - Laburistička partija Tonija Blera (Tony Blair) pobedila je na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji, nakon 18 godina vladavine konzervativaca.
1999. - U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođen je putnički autobus na mostu u Lužanima (Kosovo). Poginulo je najmanje 60 ljudi.
2001. - Makedonci u Bitolju spalili su i kamenovali oko 40 kuća, firmi i prodavnica čiji su vlasnici Albanci u znak odmazde zbog pogibije osam pripadnika makedonskih snaga bezbednosti u napadu albanskih terorista kod tetovskog sela Vojce.
2001. - Predsednik SAD-a, Džordž Buš zatražio je izmenu ugovora koji su 1972. SAD sklopile sa Moskvom o antibalističkim raketama, što bi otvorilo put ka novom odbrambenom planu SAD.
2003. - U zemljotresu u Turskoj poginulo je 176 osoba, među kojima i 25 đaka tokom spavanja u internatu koji se srušio.
2004. - U Briselu su podignute zastave deset novih država članica Evropske unije (EU), čime se broj zemalja koje čine tu najveću ekonomsko-socijalnu integraciju popeo na 25 sa 450 miliona stanovnika. Punopravne članice EU zvanično su postale: Mađarska, Poljska, Češka, Slovačka, Slovenija, Kipar, Malta, Estonija, Letonija i Litvanija. To je najveće proširenje EU od osnivanja 1957. godine.